Een volgend kabinet moet zich hierover buigen
Op het gebied van verbinding tussen onderwijs en zorg liggen diverse knelpunten, onder andere door de verschillen in (bekostigings)systematieken, kenmerken, culturen en inspectiekaders. Demissionaire ministers Slob van Onderwijs en Blokhuis van VWS beschrijven in een brief aan de Tweede Kamer deze knelpunten en mogelijke oplossingsrichtingen. De uitwerking hiervan leggen zij bij een volgend kabinet.
Eén van de redenen waarom samenwerking tussen deze stelsels ingewikkeld is, ligt in het feit dat het onderwijs in basis een collectief systeem is en het zorgstelsel meer uitgaat van het individu. Eerdere stelselwijzigingen in de zorg en het onderwijs hebben voor een deel de complexiteit verminderd. Maar er is ook een nieuwe complexiteit ontstaan, doordat ouders en scholen te maken hebben met regels uit verschillende wetten. Dat schrijven de ministers in een gezamenlijke brief aan de Tweede Kamer. In totaal gaat het op peildatum 1 oktober 2020 om 411.000 kinderen (van ongeveer 2,5 miljoen) die gebruik maken van jeugdhulp.
Door de verschillen in (bekostigings)systematieken, kenmerken, culturen en inspectiekaders kost het de professionals en organisaties veel tijd en overleg waar kinderen en ouders niet gebaat bij zijn. De reikwijdte en interpretatie van regels is niet altijd duidelijk of bekend. Daarnaast is er sprake van een grijs gebied tussen onderwijs en zorg, waarvan niet duidelijk is wat er mag en waarbinnen niet altijd helder is wie voor een specifieke handeling op dat moment verantwoordelijk is. “Kinderen hebben baat bij een betere samenwerking tussen onderwijs en zorg omdat de pedagogische context van een kind hierdoor wordt verbeterd en daarmee ontwikkelingskansen worden vergroot”, aldus de demissionaire ministers.
De genoemde knelpunten en oplossingsrichtingen liggen op gebied van:
- verschillende stelsels met verschillende maatschappelijke opgaven
- verschillende regio-indelingen
- ontbreken van regie
- discussie over wat onder onderwijs valt en wat onder zorg
- verschillende toezichthouders op locaties waar zowel onderwijs als zorg geboden wordt
- middelbaar beroepsonderwijs
- residentieel onderwijs en zorg
Sinds eind 2018 werken de ministeries samen vanuit een gemeenschappelijke visie aan een gezamenlijke agenda om de ontwikkelkansen voor kinderen met een ondersteuningsbehoefte te verbeteren. Hun einddoel is een onderwijszorgcontinuüm, waarbinnen kinderen onderwijs en zorg krijgen die aansluit op hun behoeften op een plek waar zij zich veilig voelen en zich kunnen ontwikkelen in goede relatie met de zorg thuis.
Onderwijs en zorg moeten meer als een geheel worden gezien, met een gemeenschappelijke opgave uitgaande van het recht van een kind om zich te kunnen ontwikkelen en vanuit een gezamenlijke opdracht te werken aan een meer inclusieve samenleving, met aandacht voor meer informatie-uitwisseling. Deze door het veld gewenste oplossingsrichting vraagt om een ingrijpende stelselwijziging, aldus de ministers. Zij geven aan dat de eventuele keuze hiervoor aan een nieuw kabinet is.
