Onderwijstijd

Veel schoolleiders zijn bezig met plannen van het nieuwe schooljaar. Er komen geregeld vragen binnen over het berekenen van vakanties en vrije dagen (en dus onderwijstijd)

en het inplannen van studiedagen. Daarbij spelen de ‘gebroken weken’ een rol. In het onderwijs wordt er onderscheid gemaakt tussen kortere schoolweken veroorzaakt door een erkende feestdag en verkorte schoolweken vanwege bijvoorbeeld een studiedag.

Wel of geen gebroken week?

– Schoolweken die korter zijn omdat er een erkende feestdag in valt, zijn géén gebroken weken: Tweede Kerstdag, Nieuwjaarsdag, Goede Vrijdag, Tweede Paasdag, Tweede Pinksterdag, Koningsdag en Hemelvaartsdag.

– Een vierdaagse schoolweek telt wél als een gebroken week als:

• School de kinderen vrijaf geeft.
• Er sprake is van een lokale feestdag (alle basisscholen in de gemeente zijn dan gesloten).
• De kinderen vrij zijn vanwege een studiedag.

In de wet staat dat in schoolweken van minder dan vier dagen het in principe niet is toegestaan om een studiedag vast te plakken aan bijvoorbeeld het pinksterweekend.

Doe je dat toch? Dan telt die week wél mee als gebroken week. De kans bestaat dat de inspectie verzet aantekent tegen zo’n driedaagse schoolweek.

Als er echter een studiemiddag wordt gepland, is er nog steeds sprake van een vijfdaagse schoolweek. De wet zegt namelijk niet dat een kind vijf hele dagen onderwijs

moet krijgen. Verspreid de gebroken weken altijd evenwichtig over het schooljaar is het devies.

Studiemiddagen en tweedaagsen

In principe zijn tweedaagse studiebijeenkomsten niet toegestaan. Ervaring leert echter dat de inspectie meestal wel begrip heeft voor zo’n tweedaagse studiebijeenkomst als

die noodzakelijk is voor de ontwikkeling van de school en het team. Stem dit voor alle zekerheid af met de inspecteur.

Langere zomervakantie

Artikel 1, lid 7 van de Regeling vaststelling schoolvakanties is een aparte bepaling die scholen de mogelijkheid geeft om, in overleg met de medezeggenschap, dagen aan de zomervakantie vooraf te laten gaan of te laten volgen op de zomervakantie. De zomervakantie mag verlengd worden met maximaal twee dagen ervoor of erna. Deze

verkorte schoolweken tellen niet mee als gebroken schoolweken. Vermeld wel alle vakanties en vrije dagen in de schoolgids én houd voldoende marge-uren over om een calamiteit op te kunnen vangen (of realiseer je dat je een studiedag moet kunnen inleveren om een calamiteit op te vangen).

Bij twijfel? Overleg!

Neem bij twijfel altijd contact op met de inspectie om problemen te voorkomen. Vergeet ook niet dat je ieder schooljaar instemming van de oudergeleding van de medezeggenschapsraad nodig hebt voor je (namens het bestuur) een besluit neemt over de onderwijstijd en de planning daarvan.

Links

• Regeling vaststelling schoolvakanties 2022–2025
• Welke normen gebruikt de inspectie voor gebroken schoolweken?

Het advies luidt om met het onderwerp staking principieel om te gaan (eerbiedig het stakingsrecht, dwing stakende werknemers niet uren in te halen en vermijdt dat een staking gebroken wordt door bijvoorbeeld uitzendkrachten in te huren) om vervolgens na afloop van de staking te kiezen voor een praktische benadering met betrekking tot de onderwijstijd.
– Ga na of het wel klopt dat de onderwijstijd niet wordt gehaald. De meeste scholen hebben ruime marges en bedenk dat de onderwijstijd is uitgesmeerd over acht jaar, waarbij wel moet worden voldaan aan het minimum voor onderbouw (3.520 uur in vier jaar) en bovenbouw (1.000 uur per leerjaar), gemiddeld 940 uur per leerjaar en het totaal van 7.520 uur.
– Blijkt inderdaad dat er geen marges zijn of dat die uiterst klein zijn, vraag dan het zittende personeel of deze bereid is extra te werken tegen extra betaling.
– Biedt dat geen soelaas, kijk dan of er extra personeel kan worden ingehuurd, al dan niet tijdelijk.
– Constateert de onderwijsinspectie dat de onderwijstijd in de knel is gekomen, raak dan niet meteen in paniek maar leg uit hoe dit is veroorzaakt (overmacht) en denk gezamenlijk na over oplossingen (zoals de twee die hiervoor zijn genoemd).

De AVS Helpdesk krijgt geregeld vragen over het verschil tussen de (berekening lestijd via de) gemiddelde en werkelijke onderwijstijd in een schooljaar.
 
Onderwijstijd is de tijd die kinderen in een schooljaar onderwijs genieten. Je vermenigvuldigt hiervoor eerst het aantal weken in een jaar (52) x de onderwijstijd per week (25 uur). Dat verminder je met de door de overheid vastgestelde vakantie-uren (in 2020-2021 zijn dat er bijvoorbeeld 300, inclusief Goede Vrijdag) en de marge-uren (13 dagen à 5 uur = 65 uur). In dit voorbeeld is de onderwijstijd dus 52 x 25 – 300 – 65 = 940 uur.
 
Lestijd is de tijd die de leerkracht in het jaar les geeft. Die kun je op twee manieren bepalen.
Rekenmethode 1, vanuit de gemiddelde onderwijstijd: je deelt de onderwijstijd in een jaar door de onderwijstijd in een week, in ons voorbeeld dus 940:25 = 37,6 weken lestijd.
Rekenmethode 2, vanuit de daadwerkelijke onderwijstijd: je vermindert het aantal schoolweken (in dit voorbeeld 41) met de verplichte feestdagen (4 stuks x 0,2 week = 0,8 week) en de margetijd (65 uur = 2,6 weken). Zo kom je op dezelfde 37,6 weken lestijd.
 
Het aantal schoolweken varieert per jaar en per regio door de vakantiespreiding. Als je uitgaat van gemiddelde onderwijstijd, is de lestijd ieder jaar gelijk. Uitgaande van de daadwerkelijke onderwijstijd verschilt de lestijd, afhankelijk van aantal schoolweken in het jaar.

Na de totstandkoming van de CAO PO (versie maart 2019) heeft de AVS een handleiding werkverdelingsplan opgesteld. In de herziene publicatie ‘De jaartaak in het primair onderwijs: van werkdruk naar gedeelde arbeidsvreugde’ (versie juni 2019) is het werken met het werkverdelingsplan opgenomen. Hiervoor is een rekenmodel gemaakt om de schooltijden te bepalen en de jaarplanning te maken. De jaartaakpublicatie is te bestellen via de website van de AVS.

Downloads

• Toelichting berekenen lestijd van de leraar(pdf)