Zo matcht: ei van columbus voor onderwijs en gemeente
Er worden in ons land grote en belangrijke stappen gezet om de zorg en ondersteuning voor kinderen effectief en betaalbaar te houden. In het onderwijs gebeurt dit door de invoering van Passend onderwijs en gemeenten zijn volop bezig met de transitie van de jeugdzorg. Hierbij spelen leraren, ib’ers en schoolleiders een cruciale rol. De AVS en Intraverte (een landelijke medische praktijk) ontwikkelden voor hen het innoverende programma Zorg & Onderwijs Matcht. De pilot levert positieve en verrassend reacties op uit verschillende hoeken.
Diverse gemeenten hebben de afgelopen maanden laten weten dat ze bereid zijn mee te betalen aan het mede door de AVS ontwikkelde programma Zorg & Onderwijs Matcht. Gemeenten beoordelen ZO Matcht als een uiterst effectief programma dat bijdraagt aan de gemeentelijke doelstellingen op het terrein van jeugdzorg en Passend onderwijs. Vanuit het onderwijsveld is het programma de afgelopen maanden beoordeeld als ‘het passende antwoord’. Voor het onderwijs is het uiteindelijk van belang dat er een antwoord komt op de gecombineerde onderwijsen ondersteuningsbehoefte.
Paradox
Hoe zorg je ervoor dat minder kinderen zorg nodig hebben? Hoe zorg je ervoor dat leraren de kennis en vaardigheden bezitten waardoor er op diverse terreinen fors minder ondersteuningsbehoefte ontstaat? Hoe zorg je ervoor dat de dynamiek in en om de klas hanteerbaar blijft? Het antwoord vanuit de ZO Matcht-gedachte is dat daar niet veel voor nodig is: slechts een heel klein beetje specifieke kennis over de sensomotorische, de emotionele en de cognitieve ontwikkeling van het kind en de samenhang hiertussen. Uit de pilot blijkt dat leraren met dat beetje extra specifieke kennis een enorme hoeveelheid aan betekenis winnen. Ze leren in een training onder andere hoe de sensomotorische, de sociaal-emotionele en de taal-cognitieve ontwikkeling verloopt en onderling samenhangt. Als je dat weet en begrijpt, begrijp je ineens veel meer van een kind. Het is zoals Cruijff ooit zei: ‘Als je ‘t door hebt, ga je het zien.’ Het omgekeerde is ook waar, zoals een leraar onlangs zei: ‘Als je ’t niet door hebt, kun je het ook niet zien.’
Besparing en kwaliteit
Gerard Bouma en Paul Nota van het Nederlands Jeugdinstituut hebben vanuit hun rol als onderzoekers en adviseurs voor gemeenten ten eerste gekeken naar de inhoud van ZO Matcht ten opzichte van de eisen van de wet Passend onderwijs. Vervolgens keken ze naar het effect van het programma in relatie tot de uitgaven voor zorg of ondersteuning door zowel gemeenten als onderwijsinstellingen. Zij stelden daarop een enorme besparingsmogelijkheid vast, die voor de gemiddelde gemeente in Nederland tot enkele honderdduizenden euro’s, en voor de gemiddelde basisschool in Nederland tot vele duizenden euro’s per jaar kan oplopen.* Uiteraard staan gemeenten hierdoor open om mee te denken over kosten en cofinanciering van een dergelijk programma. Dat ZO Matcht tegemoet komt aan allerlei financiële wensen is natuurlijk fantastisch. Maar het is in eerste instantie bedoeld om een adequaat antwoord op de onderwijsontwikkelingen te geven voor kinderen, leraren, schoolleiders, ouders en andere betrokkenen op school. De AVS wil betekenisvol zijn ten aanzien van ontwikkelingen als Passend onderwijs. Er is tot op heden nog geen programma dat qua inhoud en kwaliteit zelfs maar in de buurt komt van ZO Matcht. Mede daarom start de AVS een samenwerking met het Welten Instituut, onderdeel van de Open Universiteit van Heerlen. Onder leiding van professor Joseph Kessels gaat een team van onderzoekers de impact van het programma monitoren.
Geen wonderolie
De grootste winst van ZO Matcht is dat we op een voor alle betrokkenen prettige manier in staat zijn om kinderen nog betere ondersteuning en begeleiding te bieden op school. En daarmee geven we nog meer kinderen een serieuze kans in onze maatschappij. Natuurlijk is het programma geen Haarlemmer wonderolie. Natuurlijk zijn niet alle problemen opgelost als leraren van een school de ZO Matchtscholing gevolgd hebben. Natuurlijk wordt de leraar geen therapeut en natuurlijk zal er nog externe expertise nodig zijn. Wel is uit de pilot en onderzoek naar voren gekomen dat de impact van het programma groot is. Feit blijft dat met een klein beetje extra kennis de leraar veel meer kan betekenen en zelf met meer ontspanning de nieuwe ontwikkelingen rond Passend onderwijs kan aangaan.
* Een document waarin Gerard Bouma en Paul Nota (NJi) de besparingen op zorg of ondersteuning voor gemeenten en onderwijsinstellingen inzichtelijk maken is beschikbaar via www.zorg-onderwijsmatcht.nl (zie Achtergrond > rapportage NJi/AVS IV).
Meer weten?
www.zorg-onderwijsmatcht.nl
www.avs.nl/professionalisering/adviesopmaat (Bedrijfsvoering en financien)
