Zo kan het ook: alternatief voor standaard knutselwerkjes
Scholen voor primair onderwijs lopen vaak tegen dezelfde uitdagingen aan. De aanpak kan bijzonder zijn en voor meerdere scholen nuttig. Deze maand in Zo kan het ook!: Twee leerkrachten van de Zevensprong, een school voor speciaal onderwijs in Beverwijk, ontwikkelden samen met kunstenaar Jaap Velserboer inspirerende lessen beeldende vorming.Tekst Andrea HolwerdaVoor de onderbouwleerlingen van de Zevensprong – zeer moeilijk lerende kinderen tussen de vier en twaalf jaar – bestonden de lessen handenarbeid tot een jaar geleden uit het namaken van een werkje van de juf of meester. Dat kan beter, dachten leerkracht Marlies Levering en haar collega Macky Nooi. “We wilden de kinderen meer uitdagen, maar we wisten alleen niet hoe.” Via via kwamen ze in contact met kunstenaar Jaap Velserboer. Met hem bedachten ze nieuwe lessen beeldende vorming met huis-, tuin- en keukenmaterialen als piepschuim en aluminiumfolie. De lessenreeks ‘Zoek de ruimte’ werd een succes. De leerlingen werkten drie maanden lang anderhalf uur in de week met ‘meester’ Jaap in een mobiel lokaal op de parkeerplaats van de school. Ze maakten onder andere maskers van hout en iglo’s van suikerklontjes. “De kinderen bloeiden helemaal op”, vertelt teamleider Maurien Ackermann. “Jaap moedigde ze aan, keek naar wat ze wél kunnen en liet ze zelf beslissen hoe het kunstwerk eruit moest zien. Dat werkte goed. Ze waren apetrots en tevreden toen hun werk uiteindelijk in de school tentoongesteld werd.” Om het project te kunnen financieren, kreeg de school subsidie. Ackermann: “We kregen ruim achttienduizend euro van de provincie Noord- Holland.” Daarnaast sponsorden banken, bedrijven, de Vrienden van Heliomare en de Zevensprong zelf een deel van het project. Omdat er een handleiding voor de lessen zou worden gemaakt, kwam ook het Prins Bernardfonds met een bijdrage. “Daardoor hadden we uiteindelijk bijna vijftigduizend euro te besteden.” Terwijl de 75 leerlingen honderden kunstwerken maakten, leerden de leerkrachten hoe de lessen in elkaar staken. “Daarbij moesten we echt over een aantal drempels heen”, stelt Levering. “Zo moet je de kinderen hun eigen gang laten gaan. Het kan zijn dat iemand een uur lang alleen voelt aan piepschuim, het verbrokkelt, en er verder niets van maakt. Dat maakt niet uit. Jaap vertelde dat het gaat om het ontdekken van het materiaal, niet om het resultaat in de vorm van een werkje.” Daarnaast werden de lessen uitgeprobeerd in de klas. Levering: “In een apart lokaal kun je rustig rommelen, maar hoe gaat het in een gewoon klaslokaal?” Ze nam de proef op de som en ging aan de slag met piepschuim. “Het was een rommeltje, maar dat heb je met de stofzuiger zo opgelost.” Een belangrijk resultaat: “We weten nu dat er veel kan, als je maar durft en je goed voorbereidt. Zo worden sommige leerlingen onrustig van getimmer. Die kun je een hoofdtelefoon opzetten.” Deze en meer suggesties zijn opgenomen in de handleiding die de lessen in tekst en beeld beschrijft. De lessen zijn volgens Ackermann en Levering niet alleen geschikt voor het speciaal onderwijs. “Je ziet het standaard knip- en plakwerk op veel scholen. Die kunnen het nu ook eens anders doen.” De leerkrachten in Beverwijk gingen in december voor het eerst zelf aan de slag met het boekje. Ze begonnen met de lessen met piepschuim en kregen daarvoor een krat met benodigdheden van Levering. “Maar op een geven moment neemt iedere klas zelf het initiatief.”Kijk voor meer informatie en het bestellen van de handleiding opwww.dezevensprongbeverwijk.nl (Projecten – Cultuureducatie – Zoek de ruimte). Ook een creatieve aanpak op uw school? Mail naarcommunicatie@avs.nl o.v.v. ‘Zo kan het ook!’
Let op: Dit artikel is meer dan vijf jaar geleden gepubliceerd en bevat wellicht incorrecte, onvolledige of ongeldige informatie.