Wachten op financiële onderbouwing

Minister presenteert ambitieuze plannen, definitieve financiële onderbouwing volgt in oktober.De economische groei zet ook volgend jaar door. Toch zullen de meeste Nederlanders dit niet in hun portemonnee merken, want het kabinet kiest er voor extra te investeren in bepaalde sectoren, zoals het milieu, de zorgsector en het onderwijs. Die extra investeringen in het onderwijs zijn er zeker, maar of die in de pas lopen met de ambities die in de begroting zijn neergelegd is zeer de vraag.De onderwijsbegroting voor het jaar 2008 ademt een sfeer van ambities en elan. Dat is verfrissend. Bovendien wordt op een aantal onderdelen een heldere analyse gegeven van de knelpunten. De AVS deelt die analyse en is blij met de ambities van de bewindslieden. “Maar tegelijkertijd kunnen we ons niet aan de indruk ontrekken dat de minister en de staatssecretarissen nog niet klaar zijn met hun werk. Als in oktober de defi nitieve begroting komt, waarin wél rekening gehouden wordt met de plannen en aanbevelingen van de tijdelijke Commissie Leraren onder leiding van Alexander Rinnooy Kan, wordt pas echt duidelijk waar de prioriteiten liggen.” In de begroting wordt een duidelijke keuze gemaakt: school is er voor meer dan leren alleen. De leerkracht moet zich toeleggen op het onderwijs – dat ook nog duidelijk moet verbeteren – en tegelijkertijd wordt samenwerking gezocht met onder meer Jeugdzorg,Justitie, et cetera. “De school is naast het gezin dé plaats om jongeren tot kritische wereldburgers te vormen en respect voor gezag bij te brengen. Scholen hebben een voorbeeldfunctie.”Nieuwe doelgroepNieuw dit jaar is dat beleid gericht op kinderen van 0 tot 4 jaar is ondergebracht bij het ministerie van OCW. Daartoe zijn ook de budgetten overgeheveld van het ministerie van SZW naar OCW. En er wordt direct zwaar ingezet op deze nieuwe doelgroep: de kwaliteit van de kinderopvang, de peuterspeelzalen én de Vooren Vroegschoolse Educatie (VVE) moet omhoog. Onder andere door harmonisatie van het beleid op deze deelgebieden, maar ook door het gemiddelde opleidingsniveau van de werknemers in deze branches te verhogen. Het doel is 100 procent van de kinderen waarvoor VVE bedoeld is ook daadwerkelijk te bereiken.Dit past duidelijk in het streven taal- en rekenachterstanden weg te werken. Op verschillende niveaus wordt hierin geïnvesteerd. Te beginnen bij VVE, maar ook in het reguliere onderwijs én in het speciaal (basis)onderwijs. Laatstgenoemde sector is nog altijd te weinig opbrengstgericht, aldus de begrotingstekst. Ook zijn voortaan niet de ouders, maar de scholen verantwoordelijk voor de plaatsing van een kind. Bovendien komt er een dekkende zorgstructuur, met de bedoeling dat ieder kind het onderwijs krijgt dat het beste voor hem of haar is. Een van de maatregelen in dat kader is dat er één loket komt voor de indicatiestelling. Volgens de minister hebben onderwijsinstellingen de laatste jaren meer en meer ruimte gekregen om het onderwijs in te richten naar eigen professionele inzichten. Het ‘hoe’ blijft het domein van de school, maar wát leerlingen na het afronden van een bepaalde opleiding moeten kennen en kunnen, wordt duidelijker vastgelegd. En om de opbrengsten te verbeteren wordt hard gewerkt aan de zogenaamde kwaliteitsagenda, die wordt opgesteld door het onderwijsveld én het ministerie. Verder gaat ouderparticipatie bevorderd worden. Zo zullen ouders die initiatieven ontplooien om hun school meer gemengd – dus minder ‘zwart’ of ‘wit’ – te krijgen, voor ondersteuning terecht kunnen bij Stichting Kleurrijke School. En dan natuurlijk wat al bekend was: 2500 fte extra voor combinatiefuncties, in het kader van de totale daginvulling van de kinderen. Dus met name ingezet voor de buitenschoolse activiteiten, al dan niet in het schoolgebouw. En ook komt er 29 miljoen extra om de wachtlijsten in de buitenschoolse opvang weg te werken.HerprioriteringAl met al een ambitieus plan. Er komt geld bij, terwijl het leerlingenaantal in het primair onderwijs afneemt. Maar of dat genoeg is om de ambities te verwezenlijken… Om tekorten aan leerkrachten (met name in het vo) en schoolleiders (met name in het po) te voorkomen, becijfert Rinnooy Kan in zijn rapport dat er een extra investering van 1,1 miljard euro nodig is. Vooralsnog is er in de begroting niet meer dan 58 miljoen voor het komende jaar opgenomen voor arbeidsmarkt- en personeelsbeleid. In oktober komt de minister met zijn inhoudelijke beleidsvoorstellen, over hoe de aanbevelingen van Rinnooy Kan te verwerken. Dit kan leiden, zo stelt de begroting, tot een herprioritering binnen deze begroting. Dan wordt wellicht het tekortenprobleem opgelost, maar een ander probleem geschapen. Ofwel: dweilen met de kraan open. Het mag dan ook duidelijk zijn dat deze ‘oplossing’ niet als oplossing gepresenteerd kan worden. Maar of het de minister lukt uit de algemene middelen het benodigde bedrag vrij te maken is nog zeer de vraag.Ondersteuning schoolleidersHoopvol is dat expliciet genoemd wordt dat het beleid zich de komende periode zal richten op zowel de beloning als de ondersteuning van schoolleiders. Hiermee wordt bevestigd wat de staatsecretaris al diverse malen heeft toegezegd. Maar er staat niet letterlijk dat het hiervoor beschikbare bedrag ook daadwerkelijk omhoog gaat. Het blijft dus gespannen afwachten op deel twee van de begroting. De minister heeft toegezegd in oktober met een nadere fi nanciële invulling van de plannen, inclusief het rapport van Rinnooy Kan, te komen. De AVS zal hierbij natuurlijk vooral ook letten op de positie van de schoolleider. “In de komende maanden, onder andere in het overleg over de onderwijs-cao, willen we boter bij de vis zien als het gaat om verbetering van de salarissen voor directeuren en middelen voor structurele ondersteuning.”Meer informatieKijk ook bijOnderwijsbegroting 2008, daar vindt u onder andere een gezamenlijke reactie van de organisaties voor bestuur en management.