Momenteel is het relatief rustig op het vlak van corona, maar schijn bedriegt. Van scholen wordt gevraagd zich goed voor te bereiden op eventuele volgende golven door het opstellen van goede draaiboeken. Op sectorniveau wordt er gewerkt aan een zogenoemde wendbaarheidsagenda: hoe kunnen we het onderwijs (systemisch) flexibeler maken, zodat het (nog) beter kan inspelen op een crisis zoals bijvoorbeeld een pandemie? Binnenkort komt daar concreet nieuws over naar buiten. De AVS is betrokken bij dit overleg over de Wendbaarheidsagenda en zit hiervoor aan tafel met OCW, de Raden, de bonden en andere betrokkenen (o.a. de kinderopvang). Wat weten we nu al?
Wat melden de ministers?
“De acute coronacrisis lijkt voorbij, maar corona blijft onder ons. Door de hoge immuniteitsgraad en de minder ziekmakende omikronvariant keren we momenteel terug naar het ‘normale’ dagelijks leven. Tegelijk weten we dat de mogelijkheid bestaat dat we toch weer te maken krijgen met nieuwe oplevingen. Het virus gaat niet meer weg. Dat vraagt om een heldere lange termijnstrategie, die zich richt op het uitgangspunt van een open samenleving. Een lange termijnstrategie die ons voorbereidt op verschillende scenario’s en rekening houdt met het feit dat corona een breed maatschappelijk vraagstuk is.”
Zo begint de brief die de ministers Kuiper en Van Gennip op 1 april naar de Tweede kamer stuurden. Toen was in het nieuws dat aan alle sectoren gevraagd wordt om zich voor te bereiden op een nieuwe coronagolf. Dat geldt ook voor het onderwijs. Het Ministerie van OCW is druk bezig met het opstellen van een leidraad, zoals aangekondigd door de ministers Wiersma en Dijkgraaf in hun Kamerbrief van 14 april.
Vier scenario’s
De basis voor die leidraad (en straks ook voor de draaiboeken op schoolniveau) is het onderstaande schema, dat vier fasen aangeeft waarin we verzeild kunnen raken.
In het donkergroene scenario is er nog niet zoveel aan de hand. Het coronavirus leidt hooguit tot milde klachten, vergelijkbaar met een verkoudheid. Er is geen grote druk op het zorgsysteem. Het vasthouden aan de algemene basisregels is vooralsnog voldoende.
In het lichtgroene scenario is er al wat meer aan de hand: het coronavirus veroorzaakt griepachtige klachten en zeker als dit samenvalt met een periode waarin ook een griepvirus rondwaart, kan de druk op de zorg toenemen. Wellicht zijn er wat meer voorzorgsmaatregelen nodig, ook op school.
In fase oranje wordt het serieus: de druk op de zorg neemt significant toe en er worden contact beperkende maatregelen ingezet. We weten allemaal wat voor impact dit op scholen heeft. Het zal dus zaak zijn om goed na te denken wat op locatieniveau nodig is en mogelijk is.
Met fase rood belanden we in het worst case scenario: scholen gaan gedeeltelijk dicht en afstandsonderwijs wordt ingezet. Ook daarvan weten we wat de impact op het onderwijs is en op het welbevinden van medewerkers én kinderen én ouders én kinderopvang – en dus zullen we ook daarover goed moeten nadenken en bekijken wat op locatieniveau kan en moet, in samenwerking met alle partners…
Wendbaarheidsagenda
De coronacrisis heeft vele sectoren geleerd hoe men wendbaarder met grote schokken om kan gaan. Ook voor het onderwijs zijn hier belangrijke lessen te trekken met als doel om te voorkomen dat leerlingen grote vertragingen oplopen en psychisch-sociaal in de knel komen te zitten zonder dat daar grootschalige programma’s vanuit de Rijksoverheid voor nodig zijn, zoals momenteel het NP Onderwijs. Dit kan door meer regelruimte te hebben, beter voorbereid te zijn en het stelsel flexibeler te maken. Aan die wendbaarheidsagenda wordt door OCW gewerkt, in samenwerking met vele partijen in en om het onderwijs.
Een van de zaken die daaruit veel aandacht kregen, was het mogelijk tornen aan de zomervakantie. Of dit ook gaat gebeuren, is zeer de vraag want dit thema raakt veel meer sectoren dan alleen het onderwijs en peilingen laten zien dat er weinig draagvlak is in de samenleving. De schoolvakanties is echter maar één van de vele onderwerpen waar je aan kunt denken als het gaat om (systemische) wendbaarheid. Denk bijvoorbeeld ook aan een plek voor afstandsonderwijs, de versoepelingen van overgangen, verdere werkdrukverlichting, aanpassingen aan het examenstelsel et cetera.
Draaiboeken
Straks zal scholen gevraagd worden om op basis van de hierboven genoemde fasen (lichtgroen, donkergroen, oranje, rood) scenario’s uit te werken. Daarbij is het goed mogelijk dat er trapsgewijs gewerkt gaat worden: regionaal, bestuursniveau, instellingsniveau en locatieniveau, waarbij we niet mogen vergeten alle relevante partners te betrekken. Een pittige klus, die grotendeels op het bordje van de schoolleider komt te liggen. Zoals gezegd werkt OCW aan een leidraad en is het de bedoeling dat er handreikingen worden ontwikkeld voor het opstellen van zo’n draaiboek. Wordt vervolgd!
