Vernieuwingsdrang op 16e AVS-congres
´De school heeft niet meer het octrooi op kennis´
Op het 16e AVS-congres werden twee sentimenten verenigd. Er was verontwaardiging en ongerustheid vanwege de bezuinigingen. Maar er werd ook vooruit gekeken. Wat hebben nieuwe onderzoeksresultaten en technologieën te bieden aan onderwijs en leiderschap? En welke kansen levert het werken in en voor de `internetgeneratie´ op?
AVS-voorzitter Ton Duif voelt de zaal goed aan. Tijdens zijn jaarlijkse rede spreekt hij kort over Passend onderwijs en refereert nog even aan de 12.000 man die een paar weken eerder in hetzelfde pand demonstreerden. Duif, tevens voorzitter van de Europese schoolleidersvereniging ESHA, verwijst meerdere malen naar internationale (onderwijs)denkers. Diane Ravitch (The death and life of the great American School system), Andy Hargreaves (The fourth way of change) en Sir Ken Robinson (van de korte film Changing Education Paradigms) passeren de revue. Van hun denkwijzen en ervaringen kunnen Nederlandse schoolleiders veel leren, betoogt hij. “De school heeft niet meer het octrooi op kennis.”
Duif krijgt de lachers op zijn hand als hij via YouTube een waarschijnlijk nabije toekomst laat zien: een soort uitschuifbare iPhone waar je de krant op kunt lezen, en tanden kunt poetsen voor een spiegel/computerscherm waar je door je agenda van die dag kunt scrollen. Enthousiast gemompel stijgt op uit de zaal: `Die wil ik ook!´.
Filmpjes die tijdens de jaarrede werden gebruikt:
1. Future of sceen technology (opent in nieuw venster)
2. Technology in the classroom is not a new idea (opent in nieuw venster)
3. Hologram, the computer of the future (opent in nieuw venster)
Ondanks dat de schoolleiders soms het gevoel hebben de ontwikkelingen niet bij te kunnen benen (`de kinderen zijn ons mijlen vooruit´), wordt op het congres duidelijk dat zijzelf – naast een degelijke inhoud – snelheid en interactie in de presentatie kunnen waarderen.
Jezelf ontwikkelen
Margriet Sitskoorn, hoogleraar klinische neuropsychologie. wist een volle zaal van begin tot eind te boeien. In de hal van het Nieuwegeins Business Centrum (NBC) is Marten de Graaf van sbo de Wingerd in Cuijk naarstig op zoek naar Sitskoorn. Hij wil haar boek kopen. Zijn interesse voor het onderwerp hersenen is persoonlijk, maar ook professioneel. “Voor je teamleden en voor jezelf moet je zorgen dat er een uitdaging is, dat neem ik eruit mee. Bovendien kan ik het verbinden met Theo Camps conclusies over schoolleiderschap. Het gaat erom jezelf te ontwikkelen.” Ook Jan Jutten inspireert met zijn verhaal over Theorie U, laten zijn toehoorders tijdens de lunchpauze weten. Henri Arts van basisschool De Campus in Nijmegen: “Dat je je hart ergens in legt, dat probeerde Jutten mijns inziens te benadrukken. Jij doet ertoe, als schoolleider.”
De goed gevulde beurs, met zo´n vijftig standhouders die er hun kennis en producten aan de man brachten, kent voldoende aanloop. Veel aandacht gaat uit naar de `super lekkere smoothies´ van Driessen en de flight simulator van Dyade. Alie Haarsma van De Regenboog in Dokkum kijkt toe terwijl haar collega in de cabine klimt en instructies krijgt. “Hij wil dit heel graag een keer proberen,” lacht Haarsma. Zelf zoekt ze tussen haar paperassen naar haar programma voor de rest van de dag. “O ja, ik ga naar de Tijdgeest!”
Toekomst
Ook in de rest van het programma komen de dagelijkse realiteit en toekomstmuziek samen. Helemaal achterin het NBC-gebouw organiseren AVS-adviseurs Carine Hulscher-Slot en Ineke Dammers een goed bezochte workshop over strategisch personeelsbeleid. Al snel komen de deelnemers aan het woord over de – soms lastige – cultuur en hun invloed daarop als schoolleider. Samen concluderen ze dat opbrengstgericht werken en een heldere visie ruimte scheppen voor gesprekken over de schoolcultuur en daarmee ook over strategisch personeelsbeleid. Een paar deuren verder praat Eugène Hansen, eveneens AVS-adviseur, over krimp. Geen jammerverhaal, maar inspiratie. Wat kun je dóen bij krimp? Is het ook een mogelijkheid om zaken te verbeteren? Het onderwerp is actueel en voor sommige besturen bedreigend, maar Hansen geeft er een positieve draai aan en gebruikt moderne middelen als korte filmpjes en muziek om zijn toehoorders mee te krijgen.
Het daadwerkelijk gebruik van internettechnologie, games et cetera, in de klas staat ter discussie in de workshop `Ict in uw schoolplan´ van Kennisnet. Dik vijftien schoolleiders krijgen tips over hoe zij ict daarin kunnen opnemen: niet als los hoofdstukje, maar integraal. De boodschap vindt weerklank. De aanwezig schoolleiders worstelen met het onderwerp. “Hoe krijg ik m´n team mee, als er zelfs nog een leerkracht tussen zit zonder emailadres?” Tegelijkertijd met deze workshop belichaamt de energieke `jonge denker´ Farid Tabarki de nieuwe generatie: snelheid, netwerken, kansen. Wat kunnen sociale netwerken voor een basisschool betekenen? Waarom niet een paar zonnepanelen op het dak?
´Club-honk´
Naast het (vakinhoudelijk) discussiëren en het luisteren naar sprekers, wordt het AVS-congres ook beleefd als een moment van ontmoeting. Voor sommigen is het bijna een reünie: oud-collega´s die elkaar één keer per jaar in Nieuwegein spreken. Baba Kooij van De Tjotter in Lelystad is er voor de derde keer bij. Samen met zijn adjunct-directeur. Als hem gevraagd wordt naar z´n motivatie om te komen, zegt hij: `Het is eigenlijk niet rationeel; al die directeuren bij elkaar geeft een bepaalde sfeer.”
De AVS-stand fungeert daarbij als een modern `club-honk´: veel leden weten de AVS-adviseurs en andere medewerkers te vinden voor een praatje of met een concrete vraag. Tijdens de borrel worden drie kersverse AVS-leden kort in het zonnetje gezet. Zij winnen als nieuwkomers een educatieve reis.
Maar iedereen wint iets. Aansluitend op de jaarrede van Ton Duif, kondigt Theo Camps, voorzitter van managementadviesbureau Berenschot, aan dat elke congresganger het boek `Passend leiderschap, elke school de beste baas´ mee naar huis krijgt. Dit gebonden werk is het resultaat van een samenwerking tussen de AVS en Berenschot, waarbij laatstgenoemde onderzoek deed naar leiderschap onder Nederlandse schoolleiders. Wie uiteindelijk Nieuwegein verliet – ook de zo´n 150 bezoekers en medewerkers die nagenoten van een prachtig verzorgd diner bij kaarslicht inclusief wijnproeverij en livemuziek – heeft dus ook na het congres nog voldoende stof tot nadenken.
Het AVS-congres 2011 werd mede mogelijk gemaakt door hoofdsponsors:
Driessen HRM_Payroll, Wat Werkt Op School, Kennisnet, KPC Groep, Skool Automatisering, Van Beekveld en Terpstra.
En door ABP, Axum, Bardo Competent BV, Berenschot, BMC, DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs), Giralis Groep, Infinite Financieel, OSG, Penta Nova, Ruud de Moor Centrum, Bazalt/HCO, Van Ree Accountants.
Foto´s: Will Geurds
Let op: Dit artikel is meer dan vijf jaar geleden gepubliceerd en bevat wellicht incorrecte, onvolledige of ongeldige informatie.
