Bij het doorvoeren van veranderingen in de school speelt altijd het ‘onderliggende proces’ een rol. Deze ‘onderstroom’ werkt door in de dagelijkse gang van zaken en wordt onbewust ervaren en in de gespreksvoering meegenomen. Met Transactionele Analyse onderzoek je als leidinggevende deze ‘onderstroom’. “Door mijn gevoelens uit te spreken kom ik op een integere manier echt in contact met mensen.”
“In je gesprekken met anderen neem je je eigen achtergrond en valkuilen mee. Je vervalt daarbij snel in je ‘oude patronen’. In de leergang Veranderen met Transactionele Analyse kijk je naar je eigen positie als leider en krijg je inzicht in hoe je zelf bent als leidinggevende. Je leert niet alleen naar het topje van de ijsberg te kijken, maar juist ook naar wat onder water zit. Zo komt je authenticiteit naar voren. Ik durf me nu kwetsbaar op te stellen en op een integere manier uit te spreken wat ik voel, zonder mijn rol te verliezen.” Aan het woord is Margo Bleeker, teamleider van het Auris College in Leiden. Zij volgde de Leergang Veranderen met Transactionele Analyse (TA) van het AVS Centrum Educatief Leiderschap (CEL) in de eerste helft van 2018. Net als Annemiek Hartman, directeur van basisschool Sint Theresia in Marienvelde. TA is een krachtige benadering om mensen zelfstandiger te laten leren, denken en handelen, waardoor problemen effectiever worden opgelost. Hartman: “De leergang heeft mij veel handvatten gegeven voor het voeren van lastige gesprekken.”
Strategisch coachen
Beide deelnemers waren in het verleden al eens in aanraking gekomen met TA via Plata onderwijsacademie, die de leergang verzorgt. Hartman: “Ruim een jaar geleden kwam ik hoofdtrainer Pia Umans, directeur van Plata onderwijsacademie, tegen op het AVS-congres.” Bleeker volgde eerder een studiedag over TA met haar team en is van plan deze werkwijze aan te houden. “Het is een goede gezamenlijke basis. Op het gebied van strategisch coachen leer je zoveel mogelijk uit jezelf en je team te halen. Door de gesprekstechniek leer je benoemen wat er speelt. Je kijkt zowel naar de mens, zijn ‘DNA’, als zijn taak. Past die taak? En zo niet: hoe wel? Je leert ‘welzijnsgericht’ veranderingen door te voeren en te onderzoeken wat iemand nodig heeft om plezier te hebben in zijn werk.”
Gedragsstructuren
Praktische oefeningen, van stevige feedback voorzien door de trainers, maken de werkwijze van TA duidelijk. Met Neurolinguïstisch Programmeren (NLP) onderzoek je gedragsstructuren. Het zogenaamde ‘scriptmodel’ (de ‘onderstroom’) richt zich op processen en zaken die niet direct zichtbaar zijn. In gesprekken met anderen wordt duidelijk welke rol je inneemt en hoe je reageert. Hartman: “Vanuit een bepaalde probleemstelling hebben we in kleine groepjes hierover gediscussieerd, soms met een observant, die puur beschrijft wat er gebeurt. Bij een andere oefening maakten we een familie-opstelling. Daarmee leer je op een andere manier naar jezelf te kijken.”
Intervisie
De intervisie, die plaatsvindt tussen de drie leerblokken in, vinden beide deelnemers nuttig om ervaringen uit te wisselen en casussen te bespreken. Hartman: “Je leert niet meteen je oplossing aan te dragen, maar juist te luisteren naar wat de ander zegt.” Dit is ook bruikbaar voor de gesprekkencyclus op school. “Je moet hierbij je vooroordeel uitzetten en goed weten hoe je het gesprek wilt ingaan en wat je wilt bereiken. Ik bereid dit nu beter voor.”
Ruim de helft van de eerste lichting leergangdeelnemers heeft besloten met vervolgsessies over TA aan de slag te gaan. “De leergang biedt veel handvatten om elkaar goed te begrijpen, te weten hoe een ander in het leven staat”, aldus Hartman. “Als je een teamleider bent die wil coachen op mens en taak en als je geïnteresseerd bent in je eigen mens-zijn, je kracht en je valkuilen, dan is deze leergang een aanrader”, vult Bleeker aan. Dat het bij de leergang niet ophoudt, bewijzen ook de app-groepjes van de deelnemers die nog steeds een actief leven leiden.
