Uitvoeringsmogelijkheden beleidsprogramma ontbreken

Hoopgevende ambities, uitvoeringsmogelijkheden in beleidsprogramma kabinet ontbreken
Het beleidsprogramma dat het kabinet donderdag 14 juni presenteerde heeft een hoog ambitieniveau, waar de AVS, de Algemene Vereniging Schoolleiders, zich voor een groot deel goed in kan vinden. Het “Wat” is redelijk duidelijk, maar het “Hoe” ontbreekt volledig. Randvoorwaarden in tijd, geld en ondersteuning ontbreken grotendeels. Uit de financiële paragraaf blijkt dat de beschikbare middelen beperkt zijn gebleven. De minister geeft aan dat een verdere invulling tijdens de begroting op prinsesdag duidelijker zal worden. Ton Duif, voorzitter AVS: “De minister heeft kennelijk geen idee wat alles bij elkaar gaat kosten. Het aangegeven bedrag van 1 miljard is bij lange na niet toerijkend om ook maar een deel van de ambities te realiseren. Als je bij de inhoudelijke doelstellingen het benodigde bedrag schrijft om dit te realiseren, kom je op een veel hoger bedrag uit dan dat er beschikbaar is. De ambities zijn hoopgevend, de financiële paragraaf zeer teleurstellend.”

Positief is onder andere de aandacht voor de arbeidsmarktproblematiek. Zo krijgt het personeelstekort volop aandacht, het verminderen van de werkdruk wordt genoemd en de arbeidsvoorwaarden moeten verbeterd worden. Gemiste kans volgens de Algemene Vereniging Schoolleiders is wel dat bij de maatregelen ter verbetering van de arbeidsmarktpositie (wederom) alleen iets staat over de leerkrachten, terwijl in de begeleidende tekst het probleem van het tekort aan schoolleiders in het primair onderwijs als zeer nijpend wordt neergezet.

In het beleidsprogramma zijn twee pagina's vrijgemaakt voor onderwijs. De aandachtspunten voor het primair onderwijs die genoemd worden zijn onder andere:
– duidelijker omschrijving van wat leerlingen moeten kunnen en kennen
– meer basisscholen krijgen achterstandsgeld door het verlagen van de drempel
– meer aandacht voor taal- en rekenonderwijs
– versterken van de kwaliteitszorg door scholen te vragen resultaten zichtbaar te maken
– het vergroten van de vrijheid voor scholen door een verlaging van de regeldruk
– eerder ingrijpen bij zwakke scholen
– versterken horizontale verantwoording ((o.a. aan ouders, gemeenten, bedrijven)
– het vergroten van de verantwoordelijkheden van leraren
– meer nascholingsmogelijkheden
– forse uitbreiding van het aantal brede scholen
– meer combinatiefuncties in onderwijs, bso en sport tot 2500 fte.

Uit de financiële paragraaf blijkt waar de aandacht echt naar uitgaat. Een aanzienlijk deel van het geld, dat sowieso al was gereserveerd voor onderwijs maar nog geen exacte bestemming had gekregen, gaat naar de invoering van gratis schoolboeken in het voortgezet onderwijs en naar het verplicht stellen van maatschappelijke stages (ook in het VO). Maar het meeste geld (747 miljoen in vier jaar) gaat naar de kwaliteit van het onderwijs in het algemeen. Onder deze noemer is samengebracht: voortijdig schoolverlaten, terugdringen lerarentekort, arbeidsomstandigheden, overig. En de arbeidsvoorwaarden. Dit alles voor de gehele onderwijskolom.

Ton Duif, AVS: “747 miljoen voor het verbeteren van de kwaliteit is mooi, maar het is wel een heel breed begrip. Zeker als daar de verbetering van de arbeidsomstandigheden onder valt. Maar dan zou er geen geld over blijven voor één van de andere genoemde aandachtspunten. De macht van de grote getallen werkt hier in het nadeel van de individu; er blijft niet zo veel over per persoon, als je het omrekent.”

Uit de plannen blijkt verder dat er veel aandacht uit zal gaan naar de kinderopvang, VVE en de brede scholen. Met name in de 40 geselecteerde probleemwijken wil dit kabinet het aantal brede scholen verhogen. In de financiële paragraaf worden brede scholen echter niet expliciet benoemd.

Ton Duif, AVS: “De discrepantie tussen wens en werkelijkheid blijft zoals altijd groot. We zullen de minister en de staatssecretaris de komende tijd blijven wijzen op de door hen zelf omschreven ambities en alles op alles zetten de hiervoor benodigde randvoorwaarden te realiseren. Dat betreft dan niet alleen geld, maar ook ondersteuning voor het functioneren als schoolleider, concierges, tijd om een en ander te realiseren en het verminderen van de regeldruk.”

Naar aanleiding van zijn recente uitlatingen heeft de AVS een open brief gestuurd aan minister Plasterk. Deze leest u hier: