Bij het begin van het eerste studiejaar aan lerarenopleidingen is een derde deel van de uitvallers al voorspelbaar. Uitvallers zijn herkenbaar omdat zij zich minder oriënteren, laat hun studie kiezen en lagere verwachtingen van opleiding en eigen prestaties hebben. Dat blijkt uit een studie van het Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt (SBO). Studenten die uitvallen, missen vaker informatie bij hun studieoriëntatie, bezoeken minder vaak intensieve voorlichtingsdagen (als proefstuderen) en worden beperkter beïnvloed door algemene voorlichtingsdagen. Ze zeggen ook minder te hebben nagedacht over hun keuze en beginnen daar ook laat mee. Ook spelen idealistische keuzeoverwegingen een kleinere rol bij de uitvallers. Verder starten zij de opleiding met lagere verwachtingen en denken zich er minder thuis te zullen voelen. Ook schatten deze studenten hun kansen op het halen van het einddiploma lager in. De uitvallers van de pabo verwachten vaker problemen met wiskunde, rekenvaardigheden en Engels te krijgen. De studie-uitval na één jaar studie van pabo-studenten uit studiejaar 2007/2008 betrof 32,9 procent. SBO-directeur Freddy Weima: “Met deze nieuwe kennis kunnen lerarenopleidingen gemakkelijk peilen welke studenten bij voorbaat dreigen uit te vallen. Het is belangrijk dat opleidingen zoveel mogelijk studenten vasthouden om aan de toenemende vraag naar leerkrachten te voldoen.” Er is ook een groep studenten die wel interesse heeft in het leraarsvak, maar toch voor een andere studierichting kiest. Deze groep denkt dat de opleiding niet uitdagend genoeg is en twijfelt over latere loopbaanmogelijkheden en inkomensgroei. In de studievoorlichting is dit beeld bij te stellen: de onderwijssalarissen zijn verbeterd en de diversiteit aan functies groeit. Nieuw instrument Voor het onderzoek `Studiesucces en studie-uitval bij eerstejaars in de hbo-onderwijsopleidingen´ van het SBO (uitgevoerd door ResearchNed) is gebruikgemaakt van de `Startmonitor´, waarmee eerstejaarsstudenten uit het hele hoger onderwijs een jaar lang gevolgd zijn. Op verzoek van het SBO zijn speciaal vragen toegevoegd voor studenten in de lerarenopleidingen en werden alle eerstejaars in de lerarenopleidingen benaderd. De hele studie staat op http://www.onderwijsarbeidsmarkt.nl/.
Om de lerarenopleidingen te ondersteunen, laat het SBO een instrument ontwikkelen waarmee zij de toekomstige uitvallers kunnen signaleren. Als de opleidingen met deze studenten intakegesprekken voeren, kunnen zij op tijd van studie veranderen of alsnog bewuster kiezen voor de opleiding.