Wat hebben schoolleiders nodig om hun vak aantrekkelijk, beheersbaar en inspirerend te maken en te houden? Dat staat centraal in het project Toekomstagenda Schoolleiders, waarvan de resultaten in het voorjaar worden aangeboden aan minister Slob. Via de door de AVS georganiseerde Digitale Denksessies geven al ruim 100 schoolleiders input voor deze agenda waarmee ze invloed uitoefenen op het beleid. Dien ook je punten in op: deleiderschapsagenda.nl. In het project werkt de AVS samen met de PO-Raad, Schoolleidersregister PO, AOb, CNV Schoolleiders en OCW.
“Veel tijd gaat op aan ad hoc zaken.” In alle Digitale Denksessies die tot nu toe geweest zijn in oktober en november komt dit wel aan de orde. “De bezetting rond krijgen en het regelen van vervanging is de dagelijkse praktijk.” Door al die operationele taken is er weinig tijd voor visieontwikkeling. Ook de hoeveelheid aan taken en ‘oneigenlijke taken’ lijken als een rode draad door de sessies te lopen. “De basisopdracht van een school lijkt steeds breder te worden en past onmogelijk binnen de uren.” En: “de schoolleider is ook de conciërge.” Maar ondanks de omstandigheden en de vaak hectische tijd is het belangrijk dat schoolleiders nadenken over de toekomst van hun vak.
De sessies bestaan uit een introductie en inleiding van een gespreksleider en een deskundige. Daarna gaan de deelnemers in groepjes oftewel ‘break-outrooms’ uiteen en gaan ze dieper in op wat er in de Toekomstagenda Schoolleiders niet mag ontbreken. Dit geven ze aan op zogenaamde padlets, een soort digitale ‘geeltjes’ waarop je notities kunt maken. Na de breakoutsessies komen de groepjes weer bijeen om een aantal onderwerpen gezamenlijk te bespreken, waarbij tips en ideeën komen bovendrijven.
Eerste inventarisatie
In de eerste gezamenlijke inventarisatie van belangrijke onderwerpen voor de Toekomstagenda Schoolleiders komen in de diverse sessies zaken aan de orde als: belemmerende regelgeving, dreigend lerarentekort en werkdruk, inclusiever onderwijs, segregatie, meer mogelijkheden voor een diverse teamsamenstelling en onderwijs in relatie tot kinderopvang en jeugdzorg (kindcentrum). Over dit laatste onderwerp en de rol van de schoolleider hierin weet Henk Derks, die in veel sessies de inleiding verzorgt, en een van de auteurs van het boek ‘Kwestie van DOEN’, veel te vertellen. “De schoolleider is intermediair tussen de school of het kindcentrum, de bestuurlijke organisatie(s) en de maatschappelijke ontwikkelingen. Waar de schoolleider voorheen vooral gericht kon zijn op de interne organisatie, ligt er nu een veel breder pakket waar hij de verantwoordelijkheid voor heeft en op moet acteren. Soms voelt het als een spagaat, maar er liggen veel kansen. De schoolleider kan maximaal invloed uitoefenen en mee richting geven aan de kwaliteit van de leef- en ontwikkelomgeving van kinderen.” Een deelnemer geeft aan: “Door de verschillende geldstromen kun je nooit ‘echt’ een IKC opzetten. Derks geeft aan dat ontschotting nodig is. “De schoolleider in de versnipperde uitvoeringsorganisaties zit in de positie om verbinding en daarmee het verschil te maken.”
Padlets
In de zogenaamde ‘break-outrooms’ gaan de deelnemers in kleine groepjes dieper in op wat er in de Toekomstagenda Schoolleiders niet mag ontbreken.
Een greep uit de onderwerpen die in de padlets genoteerd worden:
- Het onderwijs moet werken vanuit de bedoeling. Maar wat is de bedoeling van het onderwijs? “Er wordt steeds meer bij het onderwijs neergelegd en de eisen nemen ook steeds meer toe, maar de middelen steeds minder.”
- Meer tijd en ruimte krijgen om met het team bezig te zijn met schoolontwikkeling. “Hoe geef je bij je bestuur aan dat je meer ruimte wilt voor visieontwikkeling en sturen op het grote geheel?”
- Meer vertrouwen: “geef directeuren en scholen het budget waar ze recht op hebben en geef ze het vertrouwen dat ze daar goede dingen mee doen. Ga achteraf in gesprek over verantwoording”
- Goede facilitering: voldoende salaris en voldoende ondersteuning
- Geen afrekencultuur: “We werken nog steeds vanuit een afrekencultuur”
- Onderwijs flexibel organiseren en toekomstbestendig maken: “Hoe bouw je flexibiliteit in het onderwijs in om aan te blijven sluiten bij de ontwikkelingen in de samenleving en toekomstbestendig onderwijs?”
- Een sterke rol van de schoolleider. “Wij zijn teveel met zaken bezig die niet bij de taak van de directeur hoort. Maar ook: “neemt onze beroepsgroep zijn eigen positie in of laten we ons leiden door anderen?”
- Goede beeldvorming
- Betere afstemming en samenwerking tussen opleidingen en scholen
- Onderwijs en zorg/welzijn: “hoe kunnen we een integraal systeem ontwikkelen, zodat alle partners samenwerken aan dezelfde doelen voor de gedeelde doelgroep?” En: “hoe haal je schotten weg tussen school, voorschool, bso en jeugdzorg?”
In een van de chats wordt een interessant stelling geponeerd. “Vroeger gingen kinderen naar school om te leren en deden ze de opvoeding thuis. Nu Leren kinderen op andere plekken (bijvoorbeeld thuis online) en zijn wij meer nodig als pedagogen om op te voeden.” Kortom, voer voor discussie is er volop in de diverse sessies.
Reactie deelnemer op LinkedIn:
“Ook de 1ste sessie waaraan ik heb deelgenomen was inspirerend. Altijd een verrijking om met collega’s over ons vak te spreken. En de online-seminar met ZOOM werkte goed. Goed dat de AVS dit op deze manier mogelijk heeft gemaakt. Tot de volgende keer!”
Volgende data
Ook meedoen en input leveren voor de Toekomstagenda Schoolleiders? Er zijn nog Digitale Denksessies op de volgende data:
- 2 december 12.00 uur
- 8 december 15.00 uur
Wil je ook zo’n sessie voor je eigen groep directeuren/schoolleiders? Neem contact op via info@deleiderschapsagenda.nl en wij faciliteren een sessie voor je.
