Subsidie als katalysator
Mytylschool Tilburg start met proefproject Bekwaamheidsdossiers Snijvlaks Investeren Kennis delen In kaart brengen Planning Bekwaamheidsdossiers Auteur: Mariëtte SchraderIntegraal personeelsbeleid is een actueel thema binnen het onderwijs. Opleiden in de school, personeelsbeleid op basis van meerjarenplanning en bekwaamheidseisen zijn hierbij belangrijke onderdelen. Bij de laatstgenoemde eisen speelt het zogeheten bekwaamheidsdossier een grote rol. In 2007 dient elke leerkracht hierover te beschikken. Op initiatief van OCW voert een aantal scholen proefprojecten uit die als praktijkvoorbeeld kunnen dienen. En daarvan is de Mytylschool Tilburg. Wij zitten in de startfase, zegt personeelsadviseur Paul Janssen.
Rolstoelen, ligbedden, loop- en starekken in allerlei soorten en maten staan bijeen in een grote ruimte naast de receptie. De extra brede elektrische deuren zwaaien slechts open voor de weinige medewerkers die het gebouw nog bevolken. Komend najaar komt dit project in een stroomversnelling, verklaart Janssen in zijn werkkamer, terwijl hij een stapel papieren van het proefproject Bekwaamheidsdossiers pakt.
De Mytylschool in Tilburg is een school voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs (SO en VSO) en wordt bezocht door leerlingen uit Midden-Brabant. Zij zijn twee tot twintig jaar oud en hebben lichamelijke of functionele beperkingen. Elk schooljaar stroomt 15 tot 20 procent door naar het regulier onderwijs of naar een arbeidsplaats. Janssen: Wij bewegen ons op het snijvlak van onderwijs en zorg. Ons streven is leerlingen zo zelfstandig mogelijk te maken. Het schoolteam bestaat uit 140 medewerkers en heeft 450 leerlingen onder haar hoede. 280 leerlingen bezoeken dagelijks de Mytylschool in Tilburg; de overigen worden door leraren ambulant begeleid op reguliere scholen (BaO en VO) en andere scholen in de regio. Sinds 1999 is de Mytylschool gehuisvest in een kleurig complex aan de rand van de stad. De instelling deelt het gebouw met een revalidatiecentrum. Een ziekenhuis, het Ronald McDonaldhuis en een speciale woonvorm voor jongeren liggen op loopafstand. Samen met de Mytylschool is dit een concentratie van kennis op het gebied van zorg en begeleiding.
“In april vroeg de KPC Groep ons of wij aan het proefproject van OCW wilden deelnemen”, vertelt Janssen. “Omdat het naadloos in onze eerder uitgestippelde strategie past – onze organisatie wil van een aanbodgerichte school in een vraaggerichte school veranderen – zijn wij op het verzoek ingegaan. Wij willen onze expertise meer zichtbaar maken, verder ontwikkelen, en ervoor zorgen dat die op de juiste plekken terecht komt, zowel intern als extern. Dat verstevigt de positie van de Mytylschool Tilburg in de markt. Belangrijk, want dankzij het zogenoemde rugzakje kunnen kinderen tegenwoordig overal voor onderwijs terecht.” Via `Investors in People´ (IiP), een internationale standaard die goed personeelsbeleid en goed werkgeverschap in de organisatie borgt, tracht de school deze doelen te bereiken. Janssen: “Het is een soort ISO-norm voor scholen. Functioneringsgesprekken, competentiemodellen, beoordelingsgesprekken en de persoonlijke ontwikkelingsplannen die er uit voortvloeien, spelen hierbij een belangrijke rol. Wij willen ons met recht een `Investor in People´ gaan noemen. Onze medewerkers zowel onderwijsgevenden als onderwijsondersteunenden moeten heel goed kunnen zien maar vooral ervaren, dat de school in hun ontwikkeling investeert. Bekwaamheidsdossiers zijn een uitstekende manier om dat te realiseren. Dankzij het proefproject kunnen wij deze versneld individueel invoeren. In 2007 dienen al onze medewerkers erover te beschikken.”
Hoewel de Mytylschool Tilburg zowel de officile toekenning als de subsidie van veertigduizend euro nog niet van OCW had ontvangen ten tijde van dit interview, ging zij op grond van de gedane toezeggingen onmiddellijk aan de slag. Allereerst werd het project ondergebracht bij de reeds bestaande werkgroep Integraal Personeelsbeleid. Deze voert het uit, bewaakt de voortgang en rapporteert aan de directie. Janssen fungeert als cordinator. Ook is het projectplan inmiddels klaar. Als onderdeel van het IiP-ontwikkeltraject vond eerder een nulmeting plaats waarvan de uitkomsten zijn vastgelegd in een rapport dat in maart is verschenen. Medewerkers blijken vooral behoefte te hebben aan feedback, willen van elkaar leren en graag weten over welke talenten collegas beschikken, licht de personeelsadviseur toe. Het is niet alleen handig te weten over welke vakkennis een collega beschikt of wie je bijvoorbeeld kunt aanspreken op zijn ervaring met klassenmanagement, maar ook of een collega bepaalde talenten heeft. Misschien komt het van pas dat iemand over bijzondere computervaardigheden beschikt, prachtig piano speelt, bijen houdt of een bepaalde bestuursfunctie uitoefent. Vergelijk het met een tennisclub die de beroepen van haar leden wil achterhalen. Heeft de club plannen voor een nieuw paviljoen, dan komt het mooi uit als er een architect in het ledenbestand zit of iemand de weg bij de gemeente goed kent. Dit betekent dat we onze medewerkers zover moeten zien te krijgen dat zij hun ervaring, kennis en talenten met elkaar gaan delen. Daarvoor dienen we faciliteiten te scheppen. Elektronische bekwaamheidsdossiers zijn dan een goed instrument. Die brengen dat beter boven water dan toevallige gesprekken in de koffiekamer.
De bekwaamheidsdossiers hebben alles te maken met strategisch personeelsbeleid en meerjarige personeelsplanning. Zo heeft de Mytylschool Tilburg een overzicht gemaakt van medewerkers die tussen 2005 en 2015 uit dienst zullen treden. Hun loopbaan is in kaart gebracht, evenals de kennis en vaardigheden die met hen verdwijnen. Of er dan automatisch een zelfde leerkracht terugkomt is niet zeker, want de onderwijsmarkt kan in de toekomst geheel andere eisen stellen. Janssen geeft een voorbeeld: Op dit moment hebben onze MCG-groepen (Meervoudig Complex Gehandicapten) een leerkracht die leerlijnen uitzet en handelingsplannen maakt. Zij staat lang niet altijd voor de klas. Stel dat deze collega over vijf jaar vertrekt. Dan wordt haar plaats niet vanzelfsprekend door een nieuwe leerkracht opgevuld. Misschien hebben we liever een begeleider uit de gehandicaptenzorg. We constateren nu al dat er steeds meer differentiatie in het personeelsbestand komt. Die trend zet zich ongetwijfeld voort.
Personeelsadviseur Janssen heeft al een opzet gemaakt voor een vragenlijst die als handvat kan dienen om kennis, ervaring en talenten van medewerkers vast te leggen in een bekwaamheidsdossier. De projectgroep zal deze uitgebreid bespreken. Het praktisch model dat hieruit rolt, vormt de basis voor een proef met de opbouw van een aantal individuele dossiers. Later dit jaar volgt de opzet voor een elektronisch dossier, dat medewerkers uiteindelijk via Intranet kunnen raadplegen. Het zal aansluiten op het bestaande smoelenboek. Volgens het tijdpad legt de projectgroep in 2006 het elektronische bekwaamheidsdossier aan het schoolteam voor. Een jaar later is de introductie dan een feit. Janssen: We hebben dus ongeveer twee jaar de tijd voor kritische evaluaties en het uitvoeren van aanpassingen. De Mytylschool Tilburg ziet het proefproject Bekwaamheidsdossiers wel zitten. Alles staat nu sneller op de rails, zegt Janssen. Dankzij het geld kunnen we medewerkers vrijroosteren om het project vorm te geven. Zaken worden nu eerder aangezwengeld en uitgevoerd. Hopelijk kunnen we als een nuttig voorbeeld voor andere scholen dienen. Natuurlijk wil het ministerie binnen een bepaald tijdsbestek resultaten zien. Dat gaat lukken. Wij zien het proefproject als een katalysator. De rompslomp die het met zich meebrengt, nemen we op de koop toe.
In 2007 dienen schoolmedewerkers die functies uitoefenen waarvoor bekwaamheidseisen zijn vastgesteld, over een eigen bekwaamheidsdossier te beschikken. Dit heeft te maken met de Wet Beroepen in het Onderwijs (Wet BIO) die in 2004 werd uitgevoerd. Als eersten komen hiervoor leerkrachten in aanmerking. Het dossier geeft de school informatie waarmee zij de professionele ontwikkeling van medewerkers kan stimuleren in lijn met het organisatiebeleid. Bovendien kan de school met de bekwaamheidsdossiers aantonen dat zij de bekwaamheid van leraren waarborgt, leraren gelegenheid biedt zich verder te ontwikkelen en de daarvoor aangeboden mogelijkheden en middelen daadwerkelijk gebruikt. Ook de leerkracht heeft baat bij het dossier. Het is een belangrijk instrument voor de eigen professionele ontwikkeling. Dit komt uiteindelijk de kwaliteit van het werk ten goede. Voor beide draagt de leerkracht zelf de verantwoordelijkheid. Het proefproject Bekwaamheidsdossiers wordt landelijk uitgevoerd door een projectgroep van de Landelijke Pedagogische Centra en begeleid door een commissie waarin onderwijsorganisaties vertegenwoordigd zijn. Deze commissie heeft een adviserende taak en zal na afloop van het project goede praktijkvoorbeelden van bekwaamheidsdossiers in het onderwijs verspreiden.
Thema: Onderwijsarbeidsmarkt
Kader Primair 1 – September 2005
