Sport in de buurt
Diverse scholen verspreid over het land zijn, samen met andere betrokken partijen binnen de gemeenten, inmiddels al actief bezig met de uitvoering van uiteenlopende BOS-projecten. Iedere school geeft op zijn eigen manier invulling aan de stimuleringsmaatregel van het ministerie.
Dit gebeurt aan de hand van een vooraf geformuleerde probleemstelling. Hoe kan men door het integraal aanbieden van sport-, culturele, educatieve, zorg- en voorlichtingsactiviteiten bijdragen aan het voorkomen of wegwerken van ontwikkelingsachterstanden? Tegelijkertijd zou hierdoor de leefbaarheid en sociale cohesie binnen de wijk moeten verbeteren. Kader Primair vroeg scholen in Ede, Venlo en Haarlem, met een goedgekeurde aanvraag,naar hun ervaringen met de BOS-impuls tot nu toe.
Doelgerichte aanpak
In Ede werd in 2004 al het startsein gegeven voor het pilotproject School en Partners. Twee scholen in de wijk Veldhuizen stelden samen met organisaties op het gebied van welzijn, sport, cultuur en zorg een gezamenlijk activiteitenprogramma op. Dit schooljaar krijgt het project, dat tevens onderdeel is van het Stedelijk Ontwikkelingsprogramma Ede (SOE), een vervolg. Belangrijkste uitgangspunt is het bieden van ontwikkelingskansen aan alle kinderen in de wijk. Kinderen die (dreigen) achter te blijven in hun ontwikkeling krijgen daarbij extra aandacht. Directeur Bert Hardeman zit namens basisschool De Dillenburg in de projectgroep School en Partners. In vergelijking met het eerste pilotjaar, dat vrij breed georiënteerd was, is er dit jaar meer specifieke aandacht voor kinderen met een dreigende of bestaande ontwikkelingsachterstand. Door die doelgerichtere aanpak verwacht ik dat we de kinderen die er echt belang bij hebben, beter kunnen bereiken. Vanaf dit schooljaar zijn in Ede-Veldhuizen verschillende School en Partner-activiteiten gestart. Zo is er huiswerkbegeleiding voor groep 8 en de brugklas, een leesstimuleringsproject in samenwerking met de bibliotheek, voor- en vroegschoolse educatie in het logeerkofferproject, diverse sportclinics en Club Extra: motorische remedial teaching specifiek voor kinderen met een bewegingsachterstand. Directeur Hardeman wijt het gebrek aan (bewegings)activiteiten door kinderen in de wijk Veldhuizen aan te weinig knowhow en financiële middelen onder de bevolking in de wijk. Ook de ligging aan de rand van de stad speelt een rol. Door de afstand moet men (nog) meer moeite doen om bijvoorbeeld bij een sportvereniging te komen. Hardeman vindt dat het stimuleren van kinderen tot deze activiteiten niet alleen een taak is van de ouders. Het moet een wisselwerking zijn tussen school en samenouders. Kinderen brengen per slot van rekening heel wat uren per dag door in de klas. Het betrekken van de ouders of verzorgers bij School en Partner-activiteiten is dan ook een belangrijk uitgangspunt in het project. Er zijn inloopochtenden, themaochtenden en ouders zijn vaak medebegeleiders bij de activiteiten. Hardeman bakent de grenzen van de school binnen het project duidelijk af. De betrokken partijen binnen School en Partners moeten doen waar ze goed in zijn. Voor de school is dat op de eerste plaats onderwijs geven. Voor een kookcursus hebben we bijvoorbeeld geen faciliteiten. Die taak ligt meer bij de buurt- of welzijnsorganisatie. Hardeman vindt het project School en Partners een uitstekende methode om kinderen met (dreigende) ontwikkelingsachterstanden te helpen. Hij staat ook positief tegenover het principe van de Brede School: Het heeft een meerwaarde voor de kinderen en daar gaat het uiteindelijk toch om!
Sociaal-economisch probleem
In maart 2005 begon men in Venlo in het kader van de BOS-impuls met de uitvoering van het Xieje-project. De activiteiten spelen zich af op en rond de school, op speelplekken in de wijken en bij sportverenigingen. In de wijk Blerick is vanaf begin dit schooljaar een begin gemaakt met dit project. Daarbij zijn vier basisscholen betrokken, waaronder Obs De Regenboog en sbo school De Schans. Peter van Soest is als vakleerkracht bewegingsonderwijs verbonden aan de beide scholen. Daarnaast maakt hij deel uit van een breed beweegmanagementteam, dat verantwoordelijk is voor de uitvoering van de activiteiten binnen dit BOS-project. Van Soest verwacht dat Xieje zeker haar vruchten af zal werpen: De kracht van het project is het brede draagvlak. Er werken zoveel partijen samen, dat het wel aan moet slaan. Het brede draagvlak maakt het mogelijk om naast sport- en beweegdoelen ook gezondheids- en welzijnsdoelen na te streven. In het beweegmanagementteam zitten bijvoorbeeld ook een sociaal-cultureel werker, een GGDconsulent en een wijkagent. Het Xieje-project bestaat onder andere uit het lespakket Kies voor Hart en Sport. Daarnaast organiseert het beweegmanagementteam schoolsport, sportadviestesten, extra bewegingslessen voor kinderen met een motorische achterstand en naschoolse activiteiten die de leefbaarheid in de wijk kunnen bevorderen. Het Xieje-kompas is een evaluatieonderzoek om inzicht te krijgen in de achterstanden bij kinderen van groep 5 tot en met 8. Het kompas geldt tegelijkertijd als nulmeting voor het Xieje-project. Jaarlijks worden de verschillende deelprojecten beoordeeld op hun doel- en jeugdgerichtheid en lokale samenouders. werking. Aan de hand van de resultaten kunnen specifiek voor de doelgroep sportstimuleringsarrangementen ontwikkeld worden. Van Soest vindt het terecht dat er vanuit het onderwijs initiatieven worden genomen om sport dichter bij de kinderen te brengen. De wijk heeft in verhouding veel allochtone achterstandsleerlingen. Vaak ontbreekt binnen deze gezinnen de kennis en het geld om de weg naar een sportvereniging te vinden en te financieren. Het is eigenlijk een sociaal-economisch probleem. Door het goede voorbeeld te geven, zal dit initiatief op den duur door de ouders of kinderen zelf worden overgenomen, hoopt de vakleerkracht bewegingsonderwijs. Vanaf 1 november heeft de wijk Blerick een Brede School, onder andere voorzien van een grote sporthal. Veel BOS-activiteiten kunnen zo onder n dak plaatsvinden
Blijvend beschikbaar
In Haarlem bevindt het BOS-project zich nog in de planfase; het kreeg pas in april 2005 subsidie toegewezen. Deelprojecten die op stapel staan zijn onder meer Sport in de wijk en naschools sporten, Sport en gezondheid, Sport en leefbaarheid/respect, Sport en kinderopvang en Jeugdparticipatie. Ruud Barnhoorn is directeur van basisschool Franciscus Xaverius in de Europawijk-Molenwijk en zit in de stedelijke cordinatiegroep BOS. Over de rol van de school in het BOSproject vertelt hij: Bij projecten voor onze doelgroep, zijn we altijd betrokken bij het bekendmaken van de activiteiten. Naast bekendmaken proberen we de kinderen ook te motiveren om aan activiteiten mee te doen. Zo mogelijk maken wij in onze organisatie uren vrij om de cordinatie tot stand te brengen en stellen wij accommodatie beschikbaar, zoals de gymzaal of speelzaal. Ook vindt er binnen het Brede School overleg en het directeurenoverleg afstemming plaats. Barnhoorn probeert de kinderen te bereiken die weinig bewegen. Het is op dit moment echter niet zo dat kinderen geselecteerd worden voor bepaalde activiteiten. Deze zijn voor iedereen toegankelijk. Uit onderzoek in Haarlem blijkt dat er niet minder gesport wordt, maar wel anders. Met name teamsporten hebben te maken met een terugloop van leden. Maar het sportaanbod voor kinderen is de afgelopen decennia feitelijk alleen maar toegenomen. De bereikbaarheid van de sporten is wel verminderd. Barnhoorn noemt hiervoor als oorzaken de financile situatie binnen gezinnen, het maken van andere keuzes (bijvoorbeeld de computer), minder ondersteuning door ouders als gevolg van hun eigen drukke agenda, de terugloop van vrijwilligers bij sportclubs, hogere eisen die ouders stellen aan de voorzieningen en de nieuwe positionering van sport binnen Haarlem (fusies en het herinrichten van complexen). Daarnaast signaleert de directeur van het Franciscus Xaverius: Spelen op straat is minder goed mogelijk. De ruimte is te beperkt door toenemend verkeer. Ook zijn de voedingspatronen in gezinnen nogal veranderd. Op de vraag tot hoever de verantwoordelijkheid van de school reikt antwoordt Barnhoorn: Ouders van onze school zijn heel divers qua achtergrond en visie op onderwijs en samenleving. Vanuit nze visie op onderwijs en samenleving vinden wij het onze taak om kinderen in ieder geval in aanraking te laten komen met het sportaanbod. Daarnaast is het altijd de taak van het onderwijs geweest om kinderen kennis bij te brengen als het gaat om voeding. Barnhoorn verwacht over twee jaar nog geen zichtbaar resultaat te zien van de BOS inspanningen als het gaat om deelname aan georganiseerde sport, vermindering van het aantal kinderen met overgewicht en sociale verbetering in de wijk. Hiervoor is een langere periode van aanbod en volgen noodzakelijk. Daarbij heb ik de overtuiging dat op deze terreinen op termijn resultaten geboekt kunnen worden. Belangrijk is daarbij wel dat goede voorwaarden blijvend beschikbaar zijn. Vanuit een bepaalde visie op onderwijs en samenleving is de Franciscus Xaveriusschool al vier jaar bezig om zich te ontwikkelen vanuit een Brede School gedachte. Daarbij zijn gezien de situering van de school het achterstands-, zorg-, opvang- en buurtprofiel van belang. Het BOS-project sluit goed aan bij deze gedachte.
Aanvragen kleinere gemeenten
Tot 1 april 2006 kunnen aanvragen voor de derde ronde van de BOS-impuls worden ingediend. De projecten duren twee tot vier jaar, waarbij per jaar maximaal 50.000 euro ter beschikking staat. Op dit moment bekijkt VWS of er na 1 april 2006 ook nog ruimte is voor het indienen van nieuwe aanvragen. Vooral omdat kleinere gemeenten wat achterblijven met het aanvragen van BOS-projecten. Schoolleiders die genteresseerd zijn kunnen hierover contact opnemen met hun gemeente.
Meer informatie
Voor gratis informatie en advies over de BOS-impuls stimuleringsregeling van VWS kunt u contact opnemen met het Expertisecentrum Brede School van NIZW Jeugd, tel. 030-2306453. Kijk ook eens op http://www.bosimpuls.nl/ en http://www.bredeschoolnizw.nl/
Let op: Dit artikel is meer dan vijf jaar geleden gepubliceerd en bevat wellicht incorrecte, onvolledige of ongeldige informatie.