Het slavernijverleden en de doorwerking daarvan in het heden moet een vast onderdeel worden van het curriculum in alle onderwijsniveaus en vooral ook in de pedagogische opleidingen. Dat is een van de aanbevelingen in het eindrapport Ketenen van het Verleden, dat 1 juli 2021, op Keti Koti, is uitgebracht door het Adviescollege Dialooggroep Slavernijverleden. Collegevoorzitter Dagmar Oudshoorn stelt: “Het adviescollege markeert met dit rapport dat de tijd van vrijblijvendheid nu echt voorbij is.”
In 2001 bracht de Commissie Historische en Maatschappelijke Vorming (commissie-De Rooy) het rapport Verleden, heden en toekomst uit, met aanbevelingen voor verbetering van het geschiedenisonderwijs in Nederland. Het onderwerp trans-Atlantische slavenhandel werd genoemd als een kenmerkend onderdeel van de zeventiende- en achttiende-eeuwse economie.
Canon van Nederland
In 2006-2007 bracht de Commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon (commissie-Van Oostrom) een rapport uit, waarin de Canon van Nederland werd beschreven. Die bevat een lijst van vijftig vensters die beschouwd worden als de belangrijkste thema’s voor de geschiedenis van Nederland. De trans-Atlantische slavenhandel, de uitbuiting van de bevolking van Nederlands-Indië en de dekolonisatie van Suriname en de Nederlandse Antillen zijn hierin aparte vensters.
Tien keer meer geschiedenis
Bij de herijking van de Canon van Nederland in 2020 werd de Surinaamse antikoloniale schrijver en verzetsstrijder Anton de Kom toegevoegd en werd het venster over Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen verbreed naar het Caribisch gebied. The Black Archives ontwikkelde in 2019 de poster Tien keer meer geschiedenis. Verzwegen geschiedenis op school. Dit initiatief is gericht op geschiedenisonderwijs, en pleit voor meer perspectieven dan alleen het eurocentrische perspectief, meer wereldgeschiedenis.
Handelingsverlegenheid bij docenten verminderen
Een ander doel is de handelingsverlegenheid bij docenten te verminderen. Uit de vakspecifieke trendanalyse voor geschiedenis, uitgevoerd door Expertisecentrum SLO in 2016,35 blijkt dat geschiedenisdocenten het moeilijk vinden om vorm te geven aan onderwijs over het slavernijverleden. In 2020 is er een burgerinitiatief (later verenigd in de organisatie Zetje In) gestart om thema’s als gelijkwaardigheid, racisme en discriminatie op te nemen in het curriculum van basis- en middelbare scholen. In moties in de Tweede Kamer werd hierbij aangesloten.
Slavernijverleden vast onderdeel curriculum
In het eindrapport staat dat ondanks onderzoek naar het slavernijverleden, diverse publicaties en gedichten en kunstzinnige projecten hierover, het feit dat het slavernijverleden deel uitmaakt van de nationale canon en een plek heeft in de kerndoelen en eindtermen van het primaire en voortgezet onderwijs, er nog veel onwetendheid is over dit stuk geschiedenis van ons land. Daarom is het volgens het adviescollege nodig om het slavernijverleden als vast onderdeel op te nemen in het curriculum in alle onderwijsniveaus en vooral ook in de pedagogische opleidingen.
