Scholen en gemeente bundelen krachten voor onderwijs aan hoogbegaafden
Kinderen die bovengemiddeld presteren op één of meer vakgebieden – of die dit in potentie zouden kunnen maar nog niet laten zien – hebben een specifieke onderwijsbehoefte. Alle basisscholen in Renkum en de gemeente werken samen om ook deze hoogbegaafde kinderen van goed onderwijs binnen de gemeentegrenzen te voorzien.
Directeur Hettie Sipman van obs De Marlijn in Oosterbeek is vanaf het eerste uur betrokken bij het project ‘Begaafde en talentvolle leerlingen in de gemeente Renkum’. “Als directeur van een school met relatief veel meer- en hoogbegaafde leerlingen kreeg ik in 2012 toestemming van mijn bestuur om voor drie jaar uit de schoolreserve een plusklas voor één dagdeel per week te verzorgen. Een aantal jaren later bleek dat de gemeente Renkum geld beschikbaar wilde stellen voor onderwijs aan begaafde kinderen. Hier zat wel een aantal voorwaarden aan vast. Om aanspraak te maken op het budget, moesten alle scholen samenwerken en het project co-financieren.”
Sipman en een andere schooldirecteur uit de gemeente sloegen de handen ineen en schreven een projectplan. Hierin was ‘onderwijs voor iedereen binnen de gemeentegrenzen’ een belangrijk streven. Sipman: “We zagen veel hoogbegaafde kinderen naar Leonardoscholen buiten de gemeente gaan, bij gebrek aan Passend onderwijs in onze gemeente. Dat wilden we onder meer ondervangen.” Ondertussen werd er ook een projectgroep opgezet. Onder andere Barbara van Gessel, begaafdheidscoördinator van de Bernulphusschool in Oosterbeek, maakt hier deel van uit. Van Gessel: “In eerste instantie verliep het allemaal wat stroperig. De besturen, directeuren en leerkrachten van alle scholen moesten worden overgehaald om deel te nemen. Dit vergde niet alleen een mentale investering, maar ook een financiële: de deelnemende scholen moesten zelf immers ook bijdragen in de projectkosten.” Sipman: “Met de schoolbesturen is afgesproken dat ze ieder jaar 10 euro per leerling betalen uit de gelden voor Passend onderwijs. Dat geldt voor alle leerlingen, niet alleen de hoogbegaafden.”
Leerkrachtvaardigheden
Gelukkig zagen de meeste scholen de meerwaarde van het project in en kon de projectgroep al snel echt van start. De basisscholen in de gemeente Renkum hebben ieder afzonderlijk hun eigen situatie in beeld gebracht. De onderwerpen waar de scholen aan zouden willen werken op het gebied van hoogbegaafdheid werden verzameld en geclusterd. Al snel werd geconcludeerd dat er een groot verschil in aanvangsniveau was: de ene school deed al veel meer op het gebied van begaafdheid dan de andere. Daarom werd besloten om in eerste instantie in te zetten op het verbeteren van leerkrachtvaardigheden. Door onwetendheid en onzekerheid bij leerkrachten weg te nemen en hen te instrueren over de mogelijkheden van en voor hoogbegaafde leerlingen, zouden veel meer leerlingen tot hun recht komen in de klas.
Van Gessel: “Op dit punt hebben we onderwijsadviesbureau Marant ook betrokken, want de groep werd zo groot dat we de organisatie moeilijk konden combineren met onze werkzaamheden. Een adviseur van dit bureau sloot bij de projectgroep aan. Hij heeft op basis van de aanvangsniveaus en plannen een hoogbegaafdheidsaanbod voor iedere school gemaakt. De adviseur gaat met een team aan de slag, geeft ze opdrachten mee en komt op school kijken hoe het gaat.”
Sipman vult aan: “Met ingang van dit schooljaar zijn we met intervisieworkshops begonnen. Een paar keer per jaar komen leerkrachten van alle basisscholen bij elkaar om per cluster (bijvoorbeeld groep 3/4 of 7/8) van elkaar te leren. Er worden casussen ingebracht en onder begeleiding van het adviesbureau zoeken we samen naar oplossingen voor de leerlingen. Het voordeel hiervan is dat er ook meteen een netwerk ontstaat, waardoor leerkrachten elkaar op een later moment makkelijker weten te vinden.”
Voltijds
Naast het gezamenlijke project van alle scholen in Renkum wilde Sipman graag het hoogbegaafdheidsonderwijs op haar eigen school intensiveren. Uit ervaring en evaluatie bleek dat een aantal hoogbegaafde kinderen intensievere begeleiding nodig heeft. Daarom zette de directeur van obs De Marlijn voltijds hoogbegaafdenonderwijs op: een extra klas met daarin vijftien kinderen uit groep 5 tot en met 8. Aan deze klas mogen hoogbegaafde kinderen van alle scholen uit de gemeente Renkum deelnemen, mits ze voldoen aan een aantal voorwaarden. Sipman: “De kinderen die hiervoor in aanmerking komen hebben met elkaar gemeen dat ze een heel hoog IQ hebben, maar ook dat ze diepongelukkig werden in hun ‘reguliere’ klas. In het voltijds hoogbegaafdenonderwijs vindt niemand ze raar en kunnen ze op hun eigen niveau communiceren. Daarnaast werken ze in de klas aan hun persoonlijke lesplan en leerdoelen. Er wordt veel aandacht besteed aan leer- en studievaardigheden. We leren deze kinderen juist dat het niet erg is om fouten te maken.”
Kracht
Op de vraag waar de kracht van het project ligt zegt begaafdheidscoördinator Van Gessel: “De vasthoudendheid van de werkgroep is een belangrijke succesfactor geweest. We moesten vaak nabellen, overtuigen, doorvragen en uitleggen, maar wel met het gewenste resultaat. Daarnaast hebben de leden van de werkgroep een hele goede klik met elkaar.” Sipman vult aan: “De steun van de gemeente Renkum is ook onmisbaar gebleken. Naast de financiële middelen heeft de gemeente ons altijd de ruimte en het vertrouwen gegeven. En hield deze op een prettige manier vinger aan de pols.” Van Gessel: “De kennis en kunde van Marant heeft het project eveneens een zetje gegeven. Door hun steun kunnen we erop vertrouwen dat we volgens de laatste inzichten werken. De adviseur laat niet los tot hij er vertrouwen in heeft dat een school zelf verder kan.”
Kan er ook nog iets beter? Jazeker. Van Gessel: “De basisscholen uit de gemeente kunnen nog heel veel van elkaar leren. Er zit ontzettend veel kennis overal, maar die wordt vaak alleen voor de eigen school gebruikt. We kunnen een beter netwerk vormen, daar wordt nu aan gewerkt. Door samen de leerkrachtvaardigheden te versterken, werken we toe naar een gemeente waar álle kinderen het onderwijs krijgen wat ze verdienen.”
