Ruimte voor autonomie een van de thema’s ESHA-vergadering
Half oktober was de General Assembly (GA) van de European School Head Association (ESHA) bij elkaar om op Europees niveau onze netwerken verder uit te bouwen en kennis te delen over onze gemeenschappelijke thema’s, zoals ruimte voor autonomie van schoolleiders, professionalisering en mogelijkheden om ondersteuning in de school te realiseren. De voorzitter van de associazione nazionale dirigenti e alte professionalità della scuola (ANP), Giorgio Rembado, en vertegenwoordigende schoolleider Pinella Giuffreda waren onze ‘host’ en hebben diverse schoolbezoeken en gesprekken met onze Italiaanse collegae mogelijk gemaakt. Schoolleiders, leerkrachten en leerlingen van de Scuola Media Statale Paolo Orsi, het Vocational and technical Institute A. Gagini, het Istituto Comprensivo S. Chindemi en het Istituto Nautico Siracusa hebben ons hartelijk ontvangen en een inkijk in hun schoolsysteem gegeven.
De GA-dialoog met vertegenwoordigers uit 17 landen leverde herkenbare paralellen op. Door onderwijs en leiderschap anders te organiseren en partnerschappen aan te gaan met (commerciële) partners rond de school worden creatieve en effectieve manieren gerealiseerd voor ontwikkeling van leiderschap en onderwijs. In vele landen beschouwt de politiek het funderend onderwijs nog steeds erg sterk als kostenpost en niet als investering in de toekomst van onze landen. De thema’s van dit moment die ons bezig houden zijn de curriculumontwikkelingen op nationaal en schoolniveau en het belang van verdere professionalisering in de school. De behoefte wordt aangegeven om ook het daadwerkelijke effect op verdere professionalisering goed te monitoren in de verschillende landen, vooral waar het gaat over de relatie met de arbeidsmarkt. In alle landen nemen de taken en verantwoordelijkheden van schoolleiders toe, ook op zaken waar aan de beleidskant nauwelijks invloed op bestaat. Als de taken, rollen en verantwoordelijkheden niet in lijn worden gebracht met salariëring, eigenaarschap en facilitering, dan gaat professionalisering alleen het beroep van leidinggevende niet aantrekkelijker maken en verwachten we dat de toenemende tekorten aan schoolleiders in meerdere landen alleen maar toenemen.
Eszter Salamon van de Europese Ouder organisatie EPA (31 landen, 150 miljoen ouders), die zich bezighoudt met alle zaken die het leven van ouders en kinderen aangaan, hield een inhoudelijke introductie. Zij benadrukte de rol van schoolleiders in de verbinding en in samenwerking met ouders en de school als gemeenschap- leercentrum in samenwerking met wederzijds leren. Zij wees op de Europese leergang ‘European Literacy and Citizenship’ voor gemengde groepen educatieve partners. Zie: www.europarents.eu
Dubbelrol vak- en beroepsorganisatie
De Italiaanse zusterorganisatie ANP heeft, naar aanleiding van de presentatie over de manier waarop ANP is georganiseerd, met de AVS uitgewisseld hoe zij de dubbelrol als vak- en beroepsorganisatie voor leidinggevenden in het funderend onderwijs inhoud geeft. Het schoolleiderschap is net als bij ons in ontwikkeling, een transitie van traditionele rolneming naar leidinggeven aan het onderwijs van de toekomst. In Italië zijn scholen veelal breed van opzet – van voorschool tot voortgezet onderwijs in één schoolorganisatie – onder leiding van één schoolleider met diversiteit in de functies en samenstelling van het team. De overgangen zijn flexibel en in de schooltypen worden verschillende uren gehanteerd, afhankelijk van de context van de school. Een interessante verkenning, die als spiegel voor leiderschap in de IKC-ontwikkeling die we in Nederland zien, kan fungeren. De ANP gelooft in het belang van Europees samenwerken en kennis delen, vooral op het niveau van leidinggevenden.
Uiteraard is er gesproken over het strategische beleid ten aanzien van de positie en ontwikkeling van schoolleiders op Europees niveau en de relatie van ESHA bij diverse Europese projecten. De erkenning van het belang van schoolleiderschap vraagt onze aandacht de komende jaren. Via ESHA kunnen schoolleiders bij andere collega’s, via ‘job- shadowing’, in andere landen in de keuken kijken. Het Nederlandse Heerbeeck College in Best heeft laten zien hoe zij de ‘open school’-aanpak vormgeven. Dit is een van de vele praktijkvoorbeelden in Europa, die vindbaar zijn via het Open Schools for Open Societies (OSOS) project op de website van ESHA. Meer informatie: www.esha.org
