Regeldruk door administratieve verplichtingen
Werkdruk is een serieus probleem in het onderwijs. Belangrijke oorzaken zijn regeldruk en registratieverplichtingen. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Regeldruk in het primair onderwijs’ dat Regioplan heeft uitgevoerd in opdracht van de Werkgroep Regeldrukagenda en het ministerie van OCW.
Meer dan de helft van de meldingen van schoolleiders gaat over beleid en verantwoording. Als voorbeelden worden genoemd: schoolplannen, schoolgids en jaarverslagen. Maar ook registraties rond Passend onderwijs en rond personeelsbeleid staan hoog op de lijst.
Leraren melden vaak registraties rond handelings- en opbrengstgericht werken; de groepsoverzichten en groepsplannen. Daarnaast scoren ook registraties rond Passend onderwijs – onder meer begeleidingsplannen – en rond het volgen van cognitieve ontwikkeling hoog. Ondersteuners noemen dezelfde registraties. Bij hen staat Passend onderwijs bovenaan.
Uit de nadere analyses blijkt verder dat veel melders een – soms lange – opsomming geven van registraties die zij moeten bijhouden. Voor hen is het niet een specifieke registratie maar de hoeveelheid registraties die regeldruk veroorzaakt.
Administratieve handelingen waarvan de doelgroepen van dit onderzoek het nut niet duidelijk zien, voelen aan als een last en worden ervaren als onnodige verantwoordingseisen. De registraties die de melders wel zinvol vinden, leveren druk op vanwege de ingewikkelde vorm, de omvang of de gebrekkige uitwisseling tussen administratiesystemen.
Onderwijsprofessionals noemen vaak de onderwijsinspectie als bron van registratieverplichtingen. De inspectie houdt toezicht de wettelijke verplichtingen, maar stelt geen eisen aan registraties, te gebruiken systemen of formats. Vanuit wetgeving worden regels opgelegd maar de resultaten van het meldpunt laten zien dat de partijen in de uitvoeringsketen, zoals schoolbesturen, schoolleiders en samenwerkingsverbanden, ook een bron zijn van registratieverplichtingen op school.
Vaak geven de melders aan dat meer vertrouwen in hun professionaliteit, gebaseerd op hun opleiding en op de dagelijkse onderwijspraktijk, de last kan verlichten. Daarnaast dragen ze oplossingen aan die te verdelen zijn in drie onderwerpen:
-Inhoud: kritisch evalueren van de informatie die gevraagd wordt en het afschaffen of inkorten van niet-essentiële of niet-efficiënte (onderdelen van) registraties.
-Vorm: het gebruik van eenduidige/eenvoudige formats en formulieren en de verbetering van de koppeling en uitwisseling tussen systemen.
-Uitvoering: korter en bondiger registreren; rapportages op hoofdlijnen en het heroverwegen van organisatie en verdeling van administratieve taken.
Het in de praktijk brengen van deze suggesties is maatwerk en vraagt op elke school om een andere aanpak en uitvoering. Het is belangrijk dat scholen en schoolbesturen een open gesprek gaan voeren over de ervaren administratieve last. Het bespreekbaar maken van de regeldruk kan het begin zijn van afnemende last en (nog) groter werkplezier. Scholen mogen niet gehinderd worden door onnodige regeldruk, die afbreuk doet aan het werkplezier en bijdraagt aan de hoge werkdruk in het onderwijs.
In het voorjaar is het Meldpunt Regeldruk PO opengesteld door OCW, DUO, Inspectie van het Onderwijs, PO-Raad en vakbonden, waaronder de AVS. Er zijn ruim 3.000 reacties binnen gekomen. OCW start begin 2017 naar aanleiding van de uitkomsten van het meldpunt met een traject 'Operatie Regels Ruimen'. Hierin wordt een aantal scholen begeleid om interne regeldruk in de uitvoeringsketen van de school inzichtelijk te maken, nut en noodzaak te bespreken en aan te pakken. De opbrengsten van dit traject worden breed binnen de sector verspreid, zodat ook andere scholen deze kunnen toepassen.
