Onderwijs in tijden van corona: hoe schoolleiders de crisis aanpakken

De coronacrisis houdt het land in zijn greep en het is gissen hoe lang het gaat duren. Dat de scholen gesloten zijn wil niet zeggen dat er geen onderwijs plaatsvindt. Leerlingen krijgen boeken en Chromebooks mee naar huis en leraren houden de vinger aan de pols. De ervaringen van vijf schoolleiders in het funderend onderwijs tijdens de eerste week van de schoolsluiting.

Deborah Snoeren, De Tweestromenschool in Heerewaarden
 
‘Iedereen deelt tips en oplossingen’
 
“We zijn op vrijdag 13 maart met het team bij elkaar gaan zitten om plannen te maken. Hoe ziet het eruit als we op afstand gaan lesgeven? Op zondag was de persconferentie waarin de schoolsluiting werd aangekondigd. ’s Avonds hebben we de ouders gemaild dat we bezig zijn met een noodplan. Maandag was een inregeldag. We hebben toen een thuishulpprogramma ontworpen en werk rondgebracht.
De leerkrachten communiceren via een speciale app met hun leerlingen en in de hogere groepen wordt er gechat. Bij kinderen van de groepen 1, 2 en 3 kan dat niet, die bellen we. We houden contact met de ouders. We vragen hoe het gaat, geven ook telefonisch instructie. Een van de ouders gaf aan: ‘Ik snap de (on)logica van mijn kind niet.’ Dan kan de leerkracht inspringen.
Er zijn weinig ouders in vitale beroepen en de meesten lossen de opvang zelf op. Een van de leerlingen heeft een speciaal arrangement. Tot nu toe komt de arrangementenbegeleider op school om dit kind te begeleiden. Dan is het handen wassen en afstand houden.
We blijven ons werk zo goed mogelijk uitvoeren. Dankzij de crisis kan er ook veel veranderen. We werken nu bijvoorbeeld meer bovenbestuurlijk samen. Iedereen deelt tips en oplossingen. We videobellen en houden de vinger aan de pols. Communicatie is nu heel belangrijk. Het onderwijs is vanaf het sluiten van de scholen veranderd. We hebben straks zoveel geleerd van op afstand en creatief lesgeven, dat ik dat wel als een voordeel kan zien van deze heftige periode.”
 
 
Erik Adema, obs De Rietpluim in Nuenen
 
‘De kinderen missen hun juf of meester en elkaar’
 
“We hebben de ouders op zondag 15 maart al een brief gestuurd om te inventariseren wie er in ‘vitale functies’ werken. Ook is de ict’er in dat weekend aan de slag gegaan om te kijken wat er nodig is om afstandsonderwijs te verzorgen. Op maandag hebben we met het team de globale planning voor de komende weken doorgenomen. Er ontstond meteen een goede dynamiek. Dinsdag hebben we werk rondgebracht. We wilden de eerste week vooral zorgen dat de leerlingen in een ritme komen, dus vooral inoefenen en herhalen. De week erna heeft iedere leerkracht minstens drie keer per week contact met ieder kind van de eigen groep. Dat kan via Google Hangout, telefonisch of op een andere manier. Voor de derde week ontwikkelen we instructiefilmpjes. Het is belangrijk om daarvoor even de tijd te nemen. Ik ben trots op wat het team allemaal neerzet.
Het aantal kinderen in de opvang loopt op, gisteren waren het er nog tien, vandaag zijn het er twintig. We werken daarin ook samen met andere scholen en vangen leerlingen van onze collega-scholen op. Ouders bieden hulp aan. Een van de ouders heeft een zorgboerderij, daar kunnen kinderen eventueel heen. Het contact tussen leerkrachten en kinderen is belangrijk, we merken dat de kinderen hun juf of meester en elkaar missen. Misschien komen we er wel achter dat we met minder onderwijstijd toe kunnen. Als de schoolgang weer is hervat, kunnen we altijd nog kijken of er een inhaalslag nodig is.”
 
 
Janneke Oosterman, cbs De Tamarinde in Zaandam
 
‘Twee dagen om thuisonderwijs te organiseren’
 
“Stichting Agora, ons bestuur, had al voor het kabinetsbesluit aangekondigd om in ieder geval maandag tot en met woensdag de scholen te sluiten. Daardoor konden we de ouders tijdig informeren. We hebben twee dagen de tijd genomen om thuisonderwijs te organiseren. De leerlingen hebben thuis een device, en als ze dat niet hebben krijgen ze er een van ons. De leerkrachten zetten digitale prentenboeken online en geven instructie via Skype. Ze geven ook elke dag feedback en houden in de gaten of leerlingen voldoende werken. Dat houdt het contact tussen leraar en leerling in stand. Altijd belangrijk, maar in deze omstandigheden is dat voor kinderen in kwetsbare situaties extra nodig. 
Zo’n 30 procent van de leerlingen van onze school zit in een kwetsbare thuissituatie. Met hen houden we extra intensief contact. Ik bekijk welke leerlingen het echt nodig hebben om op school te worden opgevangen. Onze leerkrachten zijn zich zeer bewust van wat onze leerlingen nodig hebben. De leerkracht van groep 3 vertelde me dat ze iedere dag een prijsvraag uitzet, met de lesstof erin verweven. Dan sturen de leerlingen haar de antwoorden en dan stuurt zij ze een prijsje.
Nu er geen eindtoets wordt afgenomen, gaan leerlingen uit groep 8 in principe naar het vervolgonderwijs dat is geadviseerd door de school. Maar we weten dat sommige kinderen hoger zullen scoren op de eindtoets. Je ziet aan de methodetoetsen dat ze nog een ontwikkeling doormaken en dat moet kunnen meetellen. De komende tijd moet duidelijk worden hoe we daarmee omgaan.”
 
 
Bernadette Pelgrum, Christelijk Gymnasium Beyers Naudé in Leeuwarden
 
‘De schoolexamens gaan door, wel volgens protocol’
 
“Op Magister staan de lesroosters, de opdrachten en YouTube-filmpjes met instructie. Sommige docenten nemen zelf een les op en zetten die in Magister of de elektronische leeromgeving (Elo). De leerlingen volgen het eigen lesrooster, zo blijven ze in het ritme van de school en in de leerstand. We zagen dat een aantal leerlingen meteen op de eerste maandag van de schoolsluiting al aan de slag ging met opdrachten. Hopelijk kunnen we wanneer de scholen weer opengaan allemaal tegelijk verder.
De schoolexamens gaan door. Wel volgens protocol: direct naar het lokaal bij binnenkomst, de tafeltjes worden voor en na het examen gereinigd en we houden afstand van elkaar. 
We hebben 85 examenleerlingen en laten per lokaal maar negen of tien leerlingen toe. De leerlingen weten van te voren waar ze moeten zitten. Ze mogen na de toets niet in de school blijven, behalve als ze nog een toets hebben en ook dan moeten ze afstand van elkaar houden. Bij Engels, Frans en Nederlands doen ze mondeling examen. Dat nemen we af, maar met ongeveer twee meter tussen de docent en de leerling. We ­hebben alleen voor natuurkunde een praktijkexamen, dat halen we later in. De leerlingen die ziek zijn, of niet durven, kunnen later herkansen. Het is wel fijn als ze het kunnen afronden.
Het Centraal Examen in mei gaat niet door. Voor wat betreft de schoolexamens en de herkansingen: We volgen de ontwikkelingen op de voet en zetten onze aanpak op de website.” _
 
 
Meer weten?
Schoolleiders delen tips en ervaringen met betrekking tot afstandsonderwijs via de AVS Netwerkgroep op www.linkedin.com/groups/8910921
 
De ontwikkelingen rondom het coronavirus gaan razendsnel. Het kan zijn dat de situatie in het onderwijs veranderd is als deze Kader Primair op de mat ligt.