Het tekort aan schoolleiders groeit en is procentueel zelfs groter dan het lerarentekort, zo meldt NOS op hun website en journaals. Komend jaar heeft circa één op de twintig basisscholen geen directeur en in de komende jaren stromen veel mensen uit door pensionering. Ondanks een hoge baantevredenheid stromen te weinig mensen in. “Dat is een probleem, omdat onderzoek laat zien dat schoolleiders een cruciale rol hebben in de onderwijskwaliteit, het beheersen van de werkdruk en het behouden van leraren. De politiek en het onderwijs zelf moeten in actie komen door te investeren professionalisering, waardering en profilering”, aldus AVS-voorzitter Petra van Haren.
Bekijk de uitzending van het NOS Journaal (rond 10:15)
Bekijk de uitzending van het NOS Jeugdjournaal (rond 3:50)
“Als een leraar er niet is, is dat vaak direct zichtbaar. Een gebrek aan schoolleiders laat zich niet altijd direct voelen, maar op de lange termijn des te meer”, zegt Van Haren. “Dan mis je iemand die de lijnen uitzet, de werkdruk beheersbaar houdt en zorgt voor het behouden en aantrekken van personeel. Werven van leraren, terwijl er geen schoolleider is, is eigenlijk dweilen met de kraan open.”
Om gaten te vullen worden momenteel gepensioneerden en steeds vaker interim-directeuren ingezet. Sommige besturen kiezen ervoor soms uit nood of bezuinigingen om directeuren aan te stellen over meerdere scholen. Dat wordt dan soms weer aangevuld met team- of locatieleiders die ze minder hoeven te betalen. Van Haren: “Als een schoolleider twee, drie of vier scholen onder zich heeft, kan deze nauwelijks op de scholen aanwezig zijn en is dit extreem intensief en dat komt de onderwijskwaliteit vaak niet ten goede. Dat is geen duurzame oplossing”.
Luister het fragment op NOS Radio 1 met Joep de Boer
Een deel van de oplossing ligt in de (financiële) waardering en erkenning van al het werk dat een schoolleider doet. Schoolleiders worden onvoldoende gewaardeerd als je dat vergelijkt met directeuren in andere sectoren. Het komt op steeds meer plekken voor dat (adjunct)schooldirecteuren hetzelfde of minder verdienen dan hun leraren, waardoor er weinig leraren meer voor doorstroming voelen. Je krijgt veel meer verantwoordelijkheden, maar gaat niet of nauwelijks meer verdienen. Daarbij is er vaak nauwelijks ondersteuning voor de directeur. En ook van buiten het onderwijs melden weinig potentiële schoolleiders zich aan. Deels vanwege de onbekendheid met dit fantastisch uitdagende beroep, maar vooral ook omdat dit financieel vaak een flinke aderlating betekent. Er bestaat geen initiële opleiding tot schoolleider dus instroom moet komen uit leraren of zij- instromers.
Om het schoolleiderstekort aan te pakken startte de AVS samen met het bedrijfsleven een cross-mentoring programma, waarbij directeuren uit het onderwijs en bedrijfsleven met elkaar optrekken om elkaars werk in de praktijk te leren kennen en op die manier van elkaar te leren. Ook draagt dit bij om het imago van het vak schooldirecteur te vergroten en om de zij-instroom te bevorderen. Ook heeft de AVS een verkenningstraject en is er een speciaal opleidingstraject voor leidinggevenden uit andere sectoren die over willen stappen naar het onderwijs.
Ook de politiek en het onderwijs zelf moeten in actie komen door te investeren professionalisering, waardering en profilering. “Het is een prachtbaan, en de baantevredenheid is groot. Maar om de instroom te bevorderen moeten we het vak op alle vlakken nog aantrekkelijker maken”.
Investeren in schooldirecteuren loont!
Volgens de AVS belangrijk om beter in de wet- en regelgeving te verankeren dat iedere school een volwaardige schooldirecteur heeft die ook het grootste gedeelte van de week daadwerkelijk op de school is. Dat kan ook, want elke school wordt daarvoor bekostigd. Van Haren: “Beknibbelen op schooldirecteuren is zeker niet de manier om leraren te binden en de kwaliteit van onderwijs te verbeteren”.
