Kringenrechtspraak hoe lang nog?
“Eén landelijke commissie verhoogt de slagkracht” Bundelen van expertise Loslaten Auteur: Carine Hulscher-SlotNa een schets over het ontstaan van kringenrechtspraak, houdt AVS adviseur Carine Hulscher-Slot een pleidooi om deze landelijk te bundelen, over de organisaties heen. Dat biedt volgens de AVS veel voordelen.
Precies een eeuw geleden, in 1905, kwam op initiatief van Abraham Kuijper de wetgeving tot stand waardoor voor het bijzonder onderwijs de instelling van commissies van beroep mogelijk werd. Schoolbesturen moesten voortaan zijn aangesloten bij een dergelijke commissie. Daardoor werd het voor personeel van een school voor bijzonder onderwijs mogelijk om in beroep te gaan tegen rechtspositionele beslissingen, zoals een disciplinaire maatregel of ontslag, vr de stap naar de rechter te zetten. Deze aanzet tot het inrichten van kringenrechtspraak in het onderwijs ontstond in het heetst van de schoolstrijd; de strijd om gelijke bekostiging voor het openbaar en het bijzonder onderwijs.
In de loop der jaren nam de kringenrechtspraak een grote vlucht. Elke besturenorganisatie richtte eigen commissies van beroep in, veelal voor elke sector een eigen commissie en soms zelfs ook nog per regio. Daarnaast ontstonden binnen sommige denominaties geschillencommissies. Deze houden zich bezig met de toepassing van de rechtspositionele regelingen die te maken hebben met de functievervulling van de werknemer, commissies voor medezeggenschapsgeschillen, klachtencommissies en commissies voor geschillen over functiewaardering. Al deze commissies buigen zich veelal over gelijksoortige aangelegenheden en doen uitspraken op basis van dezelfde weten regelgeving.
De conclusie dat dit efficinter kan ligt voor de hand. Bovendien geldt dat er een behoorlijk onderwijsbudget is gemoeid met het instandhouden van al deze commissies. Ook zijn de werkwijze van de commissies en de kwaliteit van de uitspraken regelmatig onderwerp van discussie. Sommige commissies de goede niet te na gesproken nemen onaanvaardbaar lang de tijd, voordat zij een zitting beleggen en een uitspraak doen. Vaak is het dan ook nog een uitspraak die niet uitblinkt in juridisch doortimmerde argumenten. Als we dan ook nog eens bedenken dat de commissies van beroep in alle sectoren hun uitspraken doen op basis van een voor de hele sector geldende collectieve arbeidsovereenkomst, zoals de CAO-PO en de CAO-VO, dan ontstaat al snel de gedachte dat het beter is om de kringenrechtspraak op zijn minst te bundelen in n landelijke commissie. Zo kan men tegemoet komen aan de vraag naar eenduidige uitspraken door een professioneel operend rechtsprekend orgaan. Dat geldt zowel voor de commissie van beroep in het bijzonder onderwijs als de medezeggenschaps- en klachtencommissies in het bijzonder en het openbaar onderwijs. Het verhoogt de slagkracht en zorgt voor bundeling van expertise.
Bij het overleg over de nieuwe wetgeving op het terrein van medezeggenschap stelde de AVS voor, samen met een aantal andere onderwijsorganisaties, om in de wettelijke regeling n landelijk opererende commissie voor medezeggenschapsgeschillen op te nemen. Los van argumenten als efficiency, kostenbesparing, eenduidigheid van uitspraken en een professionele organisatie voeren wij daarvoor aan dat de tijd sinds de invoering van de kringenrechtspraak bepaald niet heeft stilgestaan. In een tijd van decentralisatie en deregulering, waarbij sprake is van herpositionering van alle bij het onderwijs betrokken partijen, kan het geen kwaad bestaande structuren te evalueren en oude banden los te laten. Daarbij sluiten wij onze ogen niet voor het feit dat er in sommige gevallen sprake kan zijn van denominatief gekleurde geschillen. Maar dat kan ook worden opgevangen binnen de opzet van een landelijk opererende commissie. De AVS vindt daarbij de minister van Onderwijs aan haar zijde. Zij stelde in haar brief aan de Tweede Kamer (31 maart 2005) over haar voornemens voor nieuwe wetgeving omtrent de medezeggenschap in het onderwijs, dat zij van plan is n landelijke commissie voor geschillen voor te schrijven die voor alle scholen ongeacht denominatie of karakter openstaat. En werd al niet meer dan tien jaar geleden besloten tot n pakket arbeidsvoorwaarden eerst de Raamovereenkomst FBS, later de CAOVO en de CAO-PO en n akte van benoeming? Wat de AVS betreft is de aanzet gegeven voor het harmoniseren van alle verschillende commissies. Het is daarbij overigens de vraag of we alle vormen van kringenrechtspraak moeten handhaven. Er bestaat bij ontslag en andere rechtspositionele maatregelen immers ook de mogelijkheid van de normale rechtsgang naar bijvoorbeeld de kantonrechter. Ook nu komt het voor dat werknemers van deze mogelijkheid gebruik maken, vaak na een procedure bij een commissie van beroep. Een mooie taak voor de sectororganisatie!
Thema > Bakens verzetten
Kader Primair Special – december 2005