“Het is niet meer de vraag of we aan de slag gaan met onderwijsinnovatie, maar hoe”, zegt Simon Bijl, schoolleider van IKC GA de Ridder in Beilen. In de nieuwe leergang ‘Herontwerp voor toekomstig onderwijs’ van het AVS Centrum Educatief Leiderschap staat in twee eendaagsen de zoektocht naar toekomstbestendig onderwijs centraal. Twee schoolleiders delen hun ervaringen.
In de leergang ‘Herontwerp voor toekomstig onderwijs’, die start in maart 2018, gaan de deelnemende schoolleiders met elkaar op zoek naar hoe het onderwijs beter kan aansluiten bij het leren en de ontwikkeling van kinderen. De leergang is nieuw, maar werd eerder in dezelfde vorm aangeboden als extra module ‘Toekomstgericht onderwijs’ bij een andere leergang (Directeur IKC). Simon Bijl, schooldirecteur in Beilen, volgde deze module en raakte geïnspireerd. “De trainers laten je vanuit verschillende perspectieven kijken naar de toekomst en andere inrichtingsvormen van het onderwijs. Daardoor ga je nadenken over hoe we ons onderwijs slimmer kunnen organiseren. Je raakt diep in gesprek met collega-schoolleiders over waarom we doen wat we doen en hoe het beter kan.”
Trends
Pasklare antwoorden biedt de leergang niet, wel veel discussiestof voor de eigen onderwijspraktijk. Bijl: “De informatie die we kregen over ontwikkelingen op digitaal en technologisch gebied, en trends in de maatschappij en het bedrijfsleven, helpen mij om samen met mijn team onze visie te bepalen. Hoe ziet ons onderwijs er over vijf jaar uit? Vanuit die focus scherpen we ons denken. Dat heeft mij gestimuleerd om buiten de kaders en gewoontes te durven denken en belangrijke aannames los te laten van ‘zo moet het onderwijs eruitzien’. Zo kun je je afvragen of een school wel een school blijft. Het is voor mij niet meer zo vanzelfsprekend dat leerplicht ook schoolplicht impliceert. Denk ook aan het openbreken van het jaarklassensysteem. Moeten we niet allemaal richting integrale kindcentra, unitonderwijs of leerwerkplekken? Welke kansen liggen er om primair en voortgezet onderwijs meer te verbinden? Daarover nadenken verruimt je blik en leidt tot creatievere oplossingen.”
Bijl wijst erop ouders bij de herinrichting van het toekomstige onderwijs te betrekken. “Zij vragen zich bij gepersonaliseerd leren bijvoorbeeld af hoe het zit met de sociale cohesie van het groepsgebeuren. Laten we ons niet blindstaren op alle digitale vernieuwingen.”
Broodnodige verandering
Ook Annemieke Miltenburg, directeur van IKC Joannes in Groessen, werd uitgedaagd door de voorloper van de nieuwe leergang. “We moeten ons realiseren dat we in een andere wereld leven en dat kinderen van nu andere dingen nodig hebben. We roepen vaak wel dat we willen veranderen, maar dan? Deze leergang geeft je een basis in het nadenken over de toekomst, geeft inhoud aan de broodnodige verandering, laat zien wat we nodig hebben en stimuleert out of the box-denken.”
Een eyeopener voor haar was het gegeven dat kinderen vijfduizend uur per jaar wakker zijn en daarvan slechts 940 uur naar school gaan. “Het belang van de sociale omgeving bij de ontwikkeling van kinderen is ontzettend groot. Ze leren zo oneindig veel buiten school. Ik ben me er ontzettend bewust van geworden dat we als school echt de omgeving binnen moeten halen en andersom. We richtten ons al op het betekenisvol maken van ons onderwijs, zoals vakken koppelen en gastsprekers binnenhalen, maar met deze leergang heeft dat een extra boost gekregen. Als schoolleider wil ik mijn leerkrachten daarin blijven stimuleren.”
