Individueel talent stimuleren
Innovatieplatform presenteert rapport Leren excelleren Download
Meer ruimte voor talent, meer keuzemogelijkheden voor ouders en leerlingen, meer waardering voor leerkrachten inclusief bijbehorende beloning en minder schooluitval. Deze voorstellen zijn te lezen in het rapport Leren excelleren van het Innovatieplatform (IP), dat op 21 juni werd gepresenteerd.
Uitgangspunt van het rapport is het creren van optimale kansen voor de ontwikkeling van individueel talent. Het IP wil bij een flink aantal scholen en andere onderwijsinstellingen experimenten mogelijk maken waarbij door maatwerk individuele talenten tot uiting komen. Bijvoorbeeld op het gebied van creativiteit, sport of communicatieve vaardigheden. Hiermee stapt het IP af van de heersende cultuur om verschillen zoveel mogelijk weg te werken en alleen de nadruk te leggen op de ontwikkeling van cognitieve vaardigheden. Het Innovatieplatform wil juist maatwerk bevorderen op basis van aanwezige verschillen: talenten opsporen, herkennen en vervolgens ontwikkelen. Dat zou moeten leiden tot meer ontwikkelings- en keuzemogelijkheden voor leerlingen en ouders, minder schooluitval en leerkrachten die hun professionaliteit volledig kunnen benutten.
Geen Inspectietoezicht
Volgens het IP moeten de experimenten plaatsvinden op regelvrije scholen, zonder het wettelijk verplichte doorlopende toezicht van de Onderwijsinspectie. Dat toezicht zou moeten worden vervangen door verantwoording aan andere betrokken partijen zoals ouders, toeleverende en afnemende scholen en werkgevers. Ook wil het IP bewerkstelligen dat leerlingen op diverse niveaus meerdere diplomas kunnen behalen (stapelen) en ook moeten ze deelcertificaten kunnen behalen om te tonen dat ze op specifieke terreinen bijzondere kwaliteiten hebben. Onderwijsgevenden moeten hun professionele verantwoordelijkheid herpakken en een hoogwaardiger vooropleiding krijgen met uitzicht op een meer gedifferentieerde beloning, waarin kwaliteit van prestaties wordt beloond.
Samengevat wil het IP:
o Groot aantal kleinschalige experimenten op tijdelijk regelvrije scholen;
o Meer ruimte voor stapelen om specifieke begaafdheid te belonen;
o Meer ruimte voor het behalen van deeldiploma´s om specifieke begaafdheid te belonen;
o Toekomstige wet- en regelgeving voor onderwijs op basis van licentiemodel met horizontaal in plaats verticaal toezicht (lange termijn).
Al deze plannen vergen extra financiële middelen. Zo moet er geïnvesteerd worden in de experimenten, bij- en nascholing van onderwijsgevenden en in de differentiatie van de beroepsinvulling en de beloning van onderwijsgevenden.
Meerdimensionale talentbenadering
Het IP is van mening dat het wegwerken van verschillen in aanleg, onder het motto gelijke kansen voor iedereen, is doorgeschoten in het onderwijs. Er was onvoldoende aandacht voor het feit dat achter herkomst en afkomst ook wezenlijke verschillen in talent verborgen zijn, die erkenning en ontwikkeling verdienen. Het IP bepleit een meerdimensionale talentbenadering, waarbij het begrip talent breed wordt ingevuld. Door te benadrukken wat iemand wl kan in plaats van voortdurend naar tekorten en achterstanden te kijken kunnen zelfwaardering en zelfrespect van leerlingen toenemen en kan hun plezier in het leren een krachtige impuls krijgen. In de huidige onderwijssituatie kunnen leerkrachten hun professionele ambities maar in beperkte mate kwijt, ingesnoerd als zij worden door de centrale eisen voor inrichting en inhoud van het onderwijs, aldus het IP. De ontwikkelingen in Finland, waar een paar jaar geleden de nu door het IP bepleite veranderingen met succes zijn ingezet, onderstrepen dat deze benadering kansrijk is.
Academisch geschoolde leerkrachten
AVS voorzitter Ton Duif erkent dat de huidige manier van verticale verantwoording inderdaad niet zaligmakend is. Als je een Raad van Toezicht instelt met daarin vertegenwoordigers van de diverse stakeholders van de school, zoals ouders, (school)maatschappelijk werk en leerkrachten, kun je de kwaliteit prima waarborgen. Wel moeten toezicht en uitvoering duidelijk gescheiden zijn en moeten de leden van de Raad van Toezicht aan vooraf opgestelde eisen voldoen. Kwaliteit zit ook verankerd in de opleiding van de leerkrachten. In het rapport wordt gepleit voor extra (bij)scholing van leerkrachten. Duif: Ik zou verder willen gaan. Een academische opleiding voor alle leerkrachten. Zo krijg je een hoger niveau, meer functiedifferentiatie, meer dynamiek en ook meer aanzien voor het beroep. En dus een grotere aantrekkingskracht. Je ziet in de ons omringende landen, waar het onderwijs betere resultaten oplevert dan in Nederland, dat leerkrachten bijna altijd academisch gevormd zijn. Belangrijk voor het slagen van dit project is dat er ook extra geld komt om het goed voor te bereiden n uit te voeren, vindt Duif. Het is hoe dan ook een grote omslag ten opzichte van het huidige systeem, en dat krijg je niet voor elkaar als de scholen het met de huidige middelen moeten doen.
Rapport Leren Excelleren