‘Houd vast aan je visie’ – Inspiratie en bewustzijn op 17e AVS-congres
Met drie buitenlandse onderwijsgoeroes kende het AVS-congres 2012 een stevige internationale poot. Voor ruim duizend belangstellenden werd op 16 maart het thema ‘Leren leiden, Leidend leren’ vanuit diverse invalshoeken belicht. Voor het eerst werden de dag voorafgaand aan het congres verdiepende masterclasses gegeven over dit thema door de internationale sprekers.
“Het leukst vind ik de sprekers van buiten het onderwijs. Zij kijken vanuit een ander gezichtsveld, dat weet me vaak echt te inspireren”, aldus schoolleider Esther Pleij. Deze congresganger kan wat dat betreft haar hart ophalen op het 17e AVS-congres. In de sessie van Theo Wildeboer bijvoorbeeld, die bijna tweehonderd schoolleiders wist te boeien met zijn beeldende vergelijking tussen het vak van schoolleider en dat van piloot. Wildeboer – heeft jarenlange ervaring in het onderwijs en is daarnaast fervent vlieger – gebruikte het waargebeurde verhaal van een miraculeuze landing op de Hudson River in 2009. De vaardigheden die de captain en zijn co-pilote binnen vijf minuten moesten inzetten om de Boeing Airbus A320 veilig op ‘de grond’ te krijgen, waren geen toeval en zijn leerzaam voor leiders, legt Wildeboer uit. “Als je het radioverkeer tussen de toren en de gezagvoerder terugluistert valt één ding direct op: totale rust.
Voor piloten gaat alles om voorbereiding en protocollen. Eenmaal in de lucht heb je geen tijd meer om nog eens rustig over de omstandigheden na te denken. Dan moet je snel de juiste beslissingen kunnen nemen.” Ook sportman Toon Gerbrands, directeur van AZ en jarenlang volleybalcoach, wist in de ochtend al de congresgangers in de juiste mood te brengen. Tijdens zijn volleybalperiode kreeg Gerbrands te maken met een jong, onervaren team waar hoge verwachtingen op rustten en bij AZ met een organisatie waar de curator op de stoep stond. Zijn managementpleidooi komt neer op ‘visie, actie en passie’. “Met het volleybalteam hadden we destijds als doel gesteld om binnen vijf jaar de vijfde plaats te halen op de Olympische Spelen. Toen de resultaten op tussentijdse toernooien tegenvielen, viel iedereen over ons heen. Op dat moment komt het aan op vasthouden aan je visie en je keuzes daaraan relateren.”
The best country of the world
Met sprekers als Pasi Sahlberg, Jan Bommerez en David Hopkins (John West- Burnham was helaas ziek) kende deze editie van het AVS-congres een stevige internationale poot. Hopkins, zelfverklaard school improvement activist en in Nederland bekend van onder meer zijn boek ‘Elke school een TOPschool’, complimenteerde zijn toehoorders door een smsje van zijn zoon voor te lezen. “Hij vroeg me: What are you doing in the best country of the world?” Want ondanks de uitdagende positie waarin het primair onderwijs zich door de bezuinigingen bevindt, is het enthousiasme voor leren van en met elkaar voelbaar in de congres-sessies. Nog geen twee weken na de demonstratie in de Amsterdam ArenA wordt in Nieuwegein vlijtig gewerkt aan bijvoorbeeld opbrengstgerichtheid. Schoolleiders in de goedbezochte workshops met dat thema delen hun veranderingsprocessen richting opbrengstgericht werken met elkaar. “Essentieel is hoe je de urgentie van de verandering formuleert”, legt adviseur Irene Harmsen (KPC) uit. Een paar zalen verderop laten AVS-adviseurs Heike Sieber en Gerard van Uunen zien dat directeuren het OnderwijsZorg en OntwikkelProfiel (AVS-OZOP®) kunnen gebruiken om hun bevindingen uit Kind op de Gang!® (en straks ook resultaten uit andere instrumenten) te gieten in een schoolontwikkelings- en ondersteuningsplan voor het samenwerkingsverband. Sieber: “Een dekkend aanbod inrichten kan niet zonder de input van de school.”
Naast het enthousiasme voor ontwikkeling en verbetering – met als schoolvoorbeeld het compleet anders ingerichte en goed presterende Finse onderwijssysteem – klinkt ook een roep om realiteit en ‘roeien met de riemen die je hebt’. Bestuurder Floris Dekker vertelt op de drukbezette beursvloer: “Iedereen in Nederland moet bezuinigen, dus het onderwijs ook. Je kunt niet de ambities laten stijgen, als het budget vermindert. Het is tijd voor een nieuw elan.”
Karikatuur
In de AVS-stand laat teamleider Ineke Verkuijl zich ondertussen ‘karikaturen’. Tekenaar Hans-Jan Rijbering typeert in een paar strakke lijnen haar gezicht en middels een kort gesprekje haar leiderschapsstijl. Verkuijl vertelt dat ze al twee tweets heeft gestuurd die dag. Ze verschijnen ook op een scherm in de AVS-stand. De eerste al tijdens de jaarrede van AVS-voorzitter Ton Duif: “Ik was het helemaal eens met wat hij zei naar aanleiding van het SCP-rapport, over dat men misschien eens moet gaan kijken naar de waarde van het onderwijs voor de samenleving, in plaats van naar de kosten. Dat soort uitspraken twitter ik dan door.” Duif pleitte in zijn jaarrede (zie pagina 1 en verder) ook voor een beter koppeling van onderwijs en kinderopvang met dagarrangementen voor alle leerlingen tussen zes maanden en 16 jaar. Twee andere speerpunten waren de verplichte registratie van schoolleiders en onderwijsbeleid op schoolniveau in plaats van bestuursniveau.
Voor het gros van de bezoekers blijft het AVS-congres een ‘feest van herkenning en inspiratie’, ‘goed om een dag uit de waan van de school te zijn’ en ‘gezellig netwerken met collega’s’. Daarnaast hoefden rammelende magen nooit lang te wachten tot weer een luxe broodje, bouillon, spaghetti of salade hen bereikten. Ook dankzij de voor het eerst georganiseerde Drinks&Bites werd de dag culinair naar een nieuw level getild. Veel congresgangers verzamelden zich na het afsluitende cabaret van De Gemeentereiniging rond de band Popehead en lieten zich fêteren. Met zowel goedgevulde hoofden als magen is wat de AVS betreft de mission accomplished.
Het AVS congres 2012 werd mede mogelijk gemaakt door hoofdsponsoren: Van Beekveld & Terpstra, Driessen HRM_ Payroll, OSG, Wat werkt op school!, KPC Groep, Cadenza Onderwijsconsult en Via Vinci academy. En door: AFAS Software, Kennisnet, CPS, Bardo, Onderwijs maak je samen, BMC, CBE, Giralis Groep, Interstudie NDO, Hogeschool Utrecht (Centrum Theo Thijssen), WMK kwaliteitszorg en DUO/OCW.
De Onderwijs Innovatie Groep (OIG) heeft in september 2014 het instrument OnderwijsZorg en Ontwikkelprofiel® (OZOP®) overgenomen van de AVS, omdat de AVS zich meer op haar kernactiviteiten wil richten.
Let op: Dit artikel is meer dan vijf jaar geleden gepubliceerd en bevat wellicht incorrecte, onvolledige of ongeldige informatie.
