‘Het leerproces op alle niveaus optimaliseren’
Leergang Leidinggeven aan een lerende school
Niet alleen leerlingen leren op school. Leraren doen dat ook. Door goed naar het leerproces van hun leerlingen te kijken, leren ze wat de volgende stap van ieder kind moet zijn. Ondersteuning door de schoolleider is daarbij onontbeerlijk. De schoolleider leert op zijn of haar beurt weer van het leerproces van de leraren.
“Kinderen verrassen je elke dag”, zegt Loes van Wessum, programmaleider van de leergang Leidinggeven aan een lerende school van de AVS Academie. “Dat betekent dat de leraar daar elke dag op in moet spelen met de instructie of begeleiding. Daarvan leert de leraar. De schoolleider heeft een vergelijkbare rol, want ook leraren zullen je elke dag verrassen. Zo kun je met professionalisering het leerproces op alle niveaus optimaliseren.”
Leiderschapspraktijken
De leergang bestaat uit vijf bijeenkomsten, die in verband met corona volledig online plaatsvinden. Iedere bijeenkomst duurt een dag. De leergang start met het instrument Assessment For Learning. “Daarmee kun je bepalen wat je huidige leiderschapspraktijken zijn”, zegt Van Wessum. “We zijn overgestapt van het concept ‘competenties’ naar ‘leiderschapspraktijken’, omdat je dan makkelijker concrete voorbeelden kunt noemen. Ook de herziene Beroepsstandaard PO werkt nu met leiderschapspraktijken.” Het assessment bestaat uit een rubric (een soort matrix, red.) waarin een ontwikkeling te zien is: hoe verder naar rechts, hoe complexer de praktijk. De rubric bevat twee clusters: leidinggeven aan onderwijskwaliteit en leidinggeven aan de organisatie. “Een rij in de rubric is bijvoorbeeld ‘toetsgegevens analyseren’. Doet de intern begeleider dat, die vervolgens de leraar vertelt wat er moet gebeuren, of doet de leraar het zelf? Links staat dat ib’er het doet, in het midden de ib’er samen met de leraar, en helemaal rechts dat het lerarenteam zelfstandig toetsgegevens analyseert. In dit voorbeeld begeleidt de schoolleider de leiderschapsontwikkeling van de ib’er.” Naast het invullen van het assessment vraagt iedere deelnemer aan de leergang om 360 graden feedback aan een collega, waardoor een beeld ontstaat van het repertoire aan leiderschapspraktijken waarover hij of zij beschikt. “Dat helpt schoolleiders om bewust bekwaam te worden, en ook bewust onbekwaam.”
Onderzoeksmatig
Vervolgens gaan de deelnemers aan de slag met een eigen praktijkvraagstuk. “Bijvoorbeeld: een leraar is moeilijk mee te krijgen met een bepaalde innovatie. Hoe los je dat op? Meestal begin je met een gesprek met die leraar over wat er nu precies speelt. De deelnemers gaan ook na welk effect zo’n gesprek heeft gehad. Zo leer je onderzoeksmatig naar je eigen leiderschapsontwikkeling te kijken.” Daarnaast is ook de context belangrijk, zoals de organisatiecultuur op een school. “Als je wilt dat leraren van en met elkaar leren, maar leraren zijn gewend de richtlijnen van de schoolleider te volgen, dan zul je eerst de cultuur moeten veranderen. Het kan voor deze leraren best eng zijn om met elkaar over toetsresultaten te praten. Dus je hebt goed zicht nodig op de cultuur.”
Reflectief leren
Dat de leergang nu online plaatsvindt, heeft naast nadelen ook voordelen, vindt Van Wessum. “Een van de werkvormen is dat ik met een deelnemer een gesprek oefen. De andere deelnemers zetten tijdelijk hun scherm uit. Het gesprek wordt opgenomen en vervolgens met de groep gedeeld. Tijdens die opname voelt de deelnemer zich vrijer dan als er een groep deelnemers omheen zit.” Het effect van de leergang is dat de deelnemers hun leiderschapsrepertoire vergroten. “Het is niet zo dat de praktijken die rechts staan in de rubric, altijd beter zijn”, zegt Van Wessum. “Maar hoe rechtser je zit, hoe meer je in huis hebt. De deelnemers leren regelmatig even stil te staan bij wat ze doen, waarom ze deze praktijk kiezen en wat het effect daarvan is. Het is onderzoeksmatig en reflectief leren, en daarmee voorkom je dat na een paar maanden het effect van leergang vervliegt.”
Leergang
Doelgroep: schoolleiders en teamleiders po die willen werken aan de ontwikkeling van een lerende school
Herregistratiewaarde: 70%
Thema’s Schoolleidersregister PO: Persoonlijk leiderschap, Verandermanagement en Visiegestuurd onderwijs
Meer informatie en aanmelden: www.avs.nl/academie/lerendeschool
AVS Academie
De AVS Academie biedt een samenhangend, modern en actueel professionaliseringsaanbod voor elk niveau van leiderschap en ten aanzien van diverse thematiek (governance, organisatie- en leiderschapsontwikkeling, bedrijfsvoering, financiën, personeelsbeleid, communicatie, schoolomgeving en Passend onderwijs).
Bekijk ons aanbod
Interessant?
Dit artikel stond in Kader, het vakblad voor schoolleiders, dat AVS-leden maandelijks ontvangen. De AVS komt op voor de belangen van schoolleiders in het basis- en voortgezet onderwijs. Word ook lid of abonnee, ontvang voortaan iedere maand een kersvers exemplaar in de brievenbus en versterk de positie van schoolleiders.