’Het is zaak om keihard het enorm oplopende schoolleiderstekort aan te pakken’
“Onderwijs leidt onze leerlingen op tot kritische burgers en geeft ze de geweldloze en democratische instrumenten om te gebruiken.” AVS-voorzitter Petra van Haren begint haar jaarrede met de scholierenstaking, en legt de verbinding met de rol van schoolleiders. “Uw uitgesproken visie in het hier en nu bepaalt de koers op weg naar de toekomst.” De openingsspeech volgt op de afronding van het actiegedeelte, waarin een film van de gevoerde schoolleidersacties wordt getoond en congresdeelnemers via handopsteken hun mening hebben laten horen over een aantal stellingen.
Nadat de AVS-voorzitter symbolisch haar rode sjaal afwerpt om aan te geven dat het actiemoment voorbij is, start ze met haar jaarrede door in te zoomen op het thema van het congres dat tevens de nieuwe missie is van de AVS: 4D-leiderschap.
Foto: Hans Roggen
Duidelijk leiderschap
‘Duidelijk leiderschap’ heeft volgens Van Haren betrekking op de recente scholierenstakingen en schoolleiders. “Onderwijs leidt onze leerlingen op tot kritische burgers en geeft ze de geweldloze en democratische instrumenten om te gebruiken. U geeft allen leiding aan scholen waarin deze vorming als onderdeel van ons onderwijs zich afspeelt.” Daarbij geeft de voorzitter aan dat dit vraagt om een professionele dialoog in het team en dat de school de basis is voor straks. “Dus ‘ja’, u bent als leiders in onderwijs een belangrijke schakel voor het maatschappelijke debat…”
Dichtbij leiderschap
“Leiders hebben in hun nauwe betrokkenheid en hun rol dichtbij de vraagstukken een zware en terechte verantwoordelijkheid, omdat het gaat over belangen die altijd groter zijn dan henzelf.” Hiermee duidt Van Haren de kern van ‘dichtbij leiderschap’ aan. Leiders die dichtbij hun mensen staan, hebben de missie “om het hogere, langetermijnbelang boven het dagelijkse of kortetermijnbelang te plaatsen.”
Delend leiderschap
“Onze omgeving wordt steeds meer een netwerkwereld”, aldus van Haren. Daarbij gaat het om diverse soorten netwerken. Delend leiderschap is nodig voor het verder ontwikkelen van onze scholen en onze leefwereld en richt zich op het aanzetten tot samenwerking, creatie en innovatie.” Daarbij geeft ze aan dat de AVS, als de belangenbehartiger van schoolleiders, wil samenwerken, creëren en innoveren op alle gebieden die schoolleiders aangaan.
Dynamisch leiderschap
Er is continue verandering en aanpassing nodig in de flink veranderende setting van het schoolleiderschap. Van Haren wijst de aanwezigen erop dat het een ingewikkelde missie is om de veranderingen die het vak ondergaat en dat wat schoolleiders nodig hebben onder de aandacht te brengen van politiek en maatschappij. Veel schoolleiders zijn daar ‘bescheiden’ in en kunnen meer duidelijk maken wat ze eigenlijk allemaal doen. Van Haren: “Hierdoor is het bepaald niet vanzelfsprekend dat er erkenning en waardering voor uw rol is en wordt niet goed zichtbaar hoe deze van cruciaal belang is voor de kwaliteit van onderwijs en het welbevinden van uw team en de leerlingen.”
Ook zijn AVS-leden nauw betrokken geweest (via netwerkbijeenkomsten en de commissie Arbeidsvoorwaarden) bij de uitwerking van nieuwe functieomschrijvingen in het kader van de cao-onderhandelingen, die recht doen aan de complexiteit van de diverse directiefuncties. “Nu is het nog zaak om keihard het enorm oplopende schoolleiderstekort aan te pakken en een rol en positie voor de schoolleider op elke school te borgen. Hierbij hoort één op één de erkenning en waardering waar wij bij onze acties op insteken.”
Belang professionalisering
In haar slotwoord benadrukt Van Haren het belang van professionalisering. “U als leiders neemt uw eigen professionalisering serieus. Dat is belangrijk, want het is aangetoond dat schoolleiders die zichzelf duurzaam ontwikkelen betere resultaten voor hun leerlingen bereiken.”
