Buiten de kaders denken betekent soms dat je je vertrouwde omgeving achterlaat en je buiten de geijkte paden begeeft. De natuur in, bijvoorbeeld. Uit onderzoek van IVN Natuureducatie blijkt dat zo’n drie kwart
van de ouders natuureducatie en een groen schoolplein belangrijk vindt. Op Algemene School Oost in Bergen op Zoom zijn ze daar heel ver mee. Wat levert dit op?
“We zijn een BiologiePlusSchool. Dat betekent dat natuureducatie een vaste pijler is van ons onderwijs”, vertelt Saskia van Loon, directeur van School Oost. “En dat sluit naadloos aan bij onze visie Leer- en Veerkracht. Die benadering komt uit de Positieve Psychologie en houdt in dat het voor het welbevinden van mensen, en dus ook kinderen, nodig is dat je regelmatig loskomt van je smartphone en echt contact hebt met elkaar.”
Het begon dertig jaar geleden met een leerkracht met een sterke visie op natuureducatie. De school startte kleinschalig met de aanleg van verschillende biotopen, zoals een bomenontdekpad, een moestuin en een vlindertuin.
Houtwal en fruitbomen
Van Loon: “Onze school is zestig jaar geleden gebouwd aan de rand van een park. We hebben veel buitenruimte en die gebruiken we ook: er is een wildweide, een schoolvijver, een houtwal, een waterpompsysteem, we hebben konijnen, fruitbomen en klimbomen. We zijn momenteel bezig een kas te plaatsen. Met de oogst uit de moestuin koken we voor mensen in de dak- en thuislozenopvang.”
Onderwijs over onder meer planten, dieren en de bodem vindt voornamelijk plaats vanuit de eigen ervaring en beleving van de natuur. “We doen mee aan alles wat er op het gebied van natuur gebeurt. Denk aan vlinderdagen en vogelteldagen,” zegt Van Loon. “Ook andere lessen, zoals rekenen en taal, geven we zo veel mogelijk buiten. We zien dat onze leerlingen daardoor creatiever en socialer zijn én dat het leerrendement hoog is.”
Risicovol spelen
“We hebben twee schoolpleinen: een voor de jonge kinderen en een voor leerlingen vanaf groep 3. Er staan klimbomen, ze kunnen boomhutten bouwen, met takken sjouwen en er komt een evenwichtspad. Tegenwoordig heet dat ‘risicovol spelen’. Dat moeten we speciaal verantwoorden, terwijl wij vinden dat het leerzaam is voor kinderen als ze ook weleens vallen. Het vergroot de motorische vaardigheden en buiten bezig zijn, zoals in de moestuin of bij de vijver, maakt kinderen inventief en creatief en stimuleert de sociale cohesie. Een groene basis is belangrijk, het leidt tot bewust duurzaam gedrag.”
Denk groot, begin klein
Er zijn wel kosten verbonden aan dit intensieve natuuronderwijs. “Zo moeten we de schoolvijver renoveren omdat hij lek is. We wisten dat dit eraan kwam, dus we hebben het begroot. Bovendien hebben we een speciale natuur- en milieupot en we zoeken sponsors. In ruil voor geld of producten leveren we dan een tegenprestatie. Zo maakte onze klusklas als tegenprestatie wel eens brievenbussen.”
Het vergroenen gaat steeds een stapje verder. Na zestig jaar is het schoolgebouw niet meer van deze tijd, al helemaal niet qua duurzaamheid. “We kunnen gelukkig vernieuwbouw laten uitvoeren en willen van de school een zelfvoorzienend, circulair gebouw maken.” Nog tips voor scholen die net als School Oost willen vergroenen? “Denk groot, begin klein,” raadt Van Loon aan.
Ook een bijzondere aanpak op jouw school? Mail naar communicatie@avs.nl o.v.v. ‘Zo kan het ook!’
Interessant?
Dit artikel stond in Kader, het vakblad voor schoolleiders, dat AVS-leden maandelijks ontvangen. AVS komt op voor de belangen van schoolleiders in het basis- en voortgezet onderwijs. Word ook lid of abonnee, ontvang voortaan iedere maand een kersvers exemplaar in de brievenbus en versterk de positie van schoolleiders.
