Aus, bei, mit: wie herinnert zich deze rijtjes niet? Jong geleerd, is oud gedaan. Dus waarom niet al in groep 5 en 6 beginnen met Duitse les? Wat is het belang hiervan? En is iets voor jouw school?
Vanaf 2018 participeert Kindcentrum Drieborg in het project Vroege Buurtaal, waarin leerlingen al op jonge leeftijd kennismaken met de Duitse taal en cultuur. Leerlingen uit groep 5 en 6 krijgen tien weken lang één keer in de week Duitse les. Ook is er een uitwisseling met een Duitse buurtschool aan gekoppeld, de Grundschule in Bunde. Uit onderzoek blijkt dat het makkelijker is om op jonge leeftijd een taal te leren. Anja Korteweg is schoolleider van Kindcentrum Drieborg en Kindcentrum Houwingaham in de provincie Groningen. “Het Duits is best een lastige taal en we komen er ook veel te weinig mee in aanraking. Games, televisieseries, films: alles is in het Engels. Terwijl de Duitse grens hemelsbreed ongeveer twee kilometer van onze school vandaan is. We wonen zó dichtbij elkaar en toch was de connectie tussen ons en onze buren een beetje weggevallen. En dat is jammer, want leerlingen vergeten vaak dat je in Duitsland net zo goed kunt stagelopen en werken.”
Hoogtepunt
“In groep 5 en 6 krijgen leerlingen Duitse les van Franzis Wiese en leren ze van haar de beginselen van het Duits, maar ook alledaagse zaken als de Duitse benamingen van eten en drinken. We proberen ze onder te dompelen in de Duitse taal. Door het Duits te horen, leer je het te begrijpen. Hoogtepunt is de uitwisseling in december en in mei met de Grundschule in Bunde. Met behulp van contacten en met subsidie van de Eems Dollar Regio zijn we met een Duitse buurtschool een partnerschap aangegaan.
De projectleider van Vroege Buurtaal, Lea Timmer, koppelde ons aan deze school en legde de eerste contacten. Rond Kerst 2018 zijn wij een ochtend naar Bunde gegaan. We begonnen samen in de hal, en zongen Nederlandse en Duitse liedjes. Daarna had de school een knutselcircuit gemaakt, waarin de leerlingen door elkaar in groepen waren ingedeeld en hebben ze samen wafels gebakken. Leerlingen en team waren heel enthousiast, ook ouders vinden het een mooi project. Zij beseffen nu meer de nabijheid van Duitsland.”
Spijkerpoepen
“In mei 2019 kwamen de Duitse leerlingen bij ons langs. Wij hadden Oudhollandse spelletjes zoals spijkerpoepen georganiseerd. Dat was een groot succes.
In twintig weken tijd leer je natuurlijk geen vloeiend Duits, het is meer een kennismaking. Ik denk dat onze leerlingen later op de middelbare school eerder geneigd zijn het vak te kiezen, omdat ze al weten wat het is. Ouders vertellen me nu al dat hun kinderen als ze in Duitsland zijn enthousiast woorden aanwijzen die ze kennen uit de lessen, zoals Hund en Schule.
Door de pandemie konden helaas de uitwisselingen al twee jaar niet doorgaan. En nu is ook mijn contactpersoon in Bunde naar een andere school gegaan, dus het is even spannend hoe we alles weer opstarten. We hebben wel contact gehouden: de klassen schreven elkaar in coronatijd brieven, samen met Franzis. Het team was enthousiast over deze kans om de leerlingen in aanraking te brengen met het Duits. Al verstaat en spreekt de ene leerkracht soms net iets beter Duits dan de andere. Ik ben opgegroeid in Oost-Groningen, thuis keek ik naar de drie Nederlandse netten en naar de Duitse televisie, meer was er niet. Ik keek naar Pippi Langstrumpf (Pippi Langkous), dat weet ik nog goed. Dan leer je het Duits toch begrijpen.”
Scholen die aan internationalisering willen doen, kunnen een aanvraag indienen voor de IFO(Internationalisering Funderend Onderwijs)-subsidie bij het Nuffic.
Project Vroege Buurtaal
Vroege Buurtaal is een van de bouwstenen van het project Arbeidsmarkt Noord, dat als doel heeft een grensoverschrijdende onderwijs- en arbeidsmarkt te creëren. Lea Timmer is de projectleider en werkt bij de EDR (Eems Dollard Regio). “24 scholen uit deze regio doen mee aan Vroege Buurtaal. We zijn het nieuwe schooljaar goed gestart met enthousiaste leerkrachten en veel plannen. Hopelijk kunnen we dit jaar weer de grens over. Als jonge mensen later de arbeidsmarkt opstromen, is het van belang dat ze Duitsland, het land en de taal, al enigszins kennen. Door die onderlinge uitwisseling versterken we het grensgebied en de band tussen de grensregio’s. Wij helpen scholen op weg. Zij mogen zelf beslissen hoeveel tijd ze erin willen steken.” Binnen Arbeidsmarkt Noord is er ook Digi+, een digitaal lesprogramma voor groep 5 en 6. Het bijzondere is dat de leerlingen spelenderwijs leren over buurtaal en buurcultuur, terwijl de scholen wel het reguliere lesprogramma volgen. Timmer benadrukt dat de scholen daardoor geen ‘tijd’ kwijtraken en de Nederlandse docent niet vloeiend Duits hoeft te spreken. Digi+ behandelt op dit moment de thema’s graan en voeding en is straks kosteloos verkrijgbaar voor scholen. Scholen die nu al willen aansluiten, kunnen begeleiding krijgen en doen mee aan wetenschappelijk onderzoek.
Meer informatie: buurenstreektaalonderwijs.com/digi, www.arbeidsmarkt-noord.eu/bouwstenen/vroege-buurtaal, lea.timmer@edr.eu
Interessant?
Dit artikel stond in Kader, het vakblad voor schoolleiders, dat AVS-leden maandelijks ontvangen. De AVS komt op voor de belangen van schoolleiders in het basis- en voortgezet onderwijs. Word ook lid of abonnee, ontvang voortaan iedere maand een kersvers exemplaar in de brievenbus en versterk de positie van schoolleiders.
