Discussie over latere afname Cito-toets
AVS is voor afschaffing
De PO-Raad stelde onlangs voor om de eindtoets van de basisschool te verplaatsen van februari naar mei of juni. Staatssecretaris Dijksma heeft aangegeven dat zij dit een sympathiek idee vindt, omdat dit kan bijdragen aan meer effectieve onderwijstijd. De AVS ziet in deze verschuiving naar het einde van het schooljaar echter aanleiding om de Cito-toets in zijn huidige vorm helemaal af te schaffen.
De PO-Raad vindt dat afname in mei of juni positief kan bijdragen aan de doorlopende leerlijnen naar het voortgezet onderwijs. Verder krijgen de scholen in het primair onderwijs meer tijd om het gewenste niveau te bereiken. Dijksma denk dat door de verschuiving leerlingen in groep 8 ook gemotiveerder zullen zijn om het gehele schooljaar te benutten voor cognitieve vakken, zoals taal en rekenen. Momenteel dient de Citotoets, in ieder geval officieel, ter ondersteuning van het schoolkeuzeadvies dat de basisschool haar leerlingen geeft over welk vervolgonderwijs het best passend zou zijn. Dit advies is gebaseerd op gegevens die tijdens de gehele schoolperiode over een leerling verzameld zijn. De Cito-score is daar een van de gegevens van.
AVS voorzitter Ton Duif: “Als de Cito-toets pas in juni wordt afgenomen, is dat veel te laat om nog mee te kunnen nemen in het schoolkeuzeadvies. Leerlingen moeten al ruim voor die tijd aangemeld zijn op de vo-school.” Duif is er niet rouwig om als dit het einde van de Cito-toets betekent. “De toets wordt te vaak gebruikt voor het meten van de kwaliteit van een school, terwijl die daar helemaal niet geschikt voor is. En om een goed schoolkeuzeadvies te geven is de toets ook niet nodig, dat kunnen de scholen heel goed zonder Cito-toets.” Een eindtoets, want dat is de Cito-toets feitelijk, is prima als onderdeel van het advies. “Maar”, stelt Duif, “veel te vaak gebruiken voscholen de score van de toets als belangrijkste of zelfs enige toelatingscriterium.” In alle jaren dat een leerling op de basisschool zit worden echter gegevens verzameld: observaties, toetsgegevens, inzicht in de persoonlijke situatie, et cetera. De leerkracht van groep 8 kan daardoor een veel beter afgewogen advies geven dan puur op basis van de in een paar dagen afgenomen toets.
Meerdere AVS-leden hebben al aangegeven het niet te betreuren als de Cito-toets verschoven of helemaal afgeschaft wordt. De toetsdruk is nu erg hoog en de waarde van de toets wordt volgens hen inderdaad overschat. Een directeur uit Zeist: “Dat de Cito-eindtoets wat minder op een voetstuk komt te staan, kan ik alleen maar toejuichen. Misschien inspireert dat de Inspectie ook om zich eens wat meer op het onderwijsproces te gaan richten, in plaats van zich blind te staren op eindopbrengsten. En dacht de staatssecretaris nu werkelijk dat de leerlingen vanaf februari niets meer doen? Dat zij vier maanden bezig zijn met een musical?” Hij vervolgt: “Er zijn overigens prima alternatieven te gebruiken in de advisering naar het voortgezet onderwijs, zoals de combinatie van een cognitieve toets (bijvoorbeeld de eendaagse Drempeltoets) en een intelligentiemeting (NIO).” Onlangs heeft Cito ook een (aanvullende) intelligentietest op de markt gebracht. Zo wordt gemeten of er verschil is tussen de prestaties van een leerling en zijn of haar intelligentie. Inmiddels hebben ruim tweehonderd scholen de test besteld voor 4.000 leerlingen.
Dijksma laat het definitieve standpunt over – en de eventuele uitwerking van – het voorstel van de PO-Raad over aan het PO-veld, het voortgezet onderwijs en de toetsontwikkelaars. Besluitvorming met betrekking tot dit onderwerp kan niet plaatsvinden vanuit het ministerie van OCW, omdat het aan de scholen is om hieraan vorm te geven. Noch de toets, noch de periode waarin getoetst wordt, is namelijk wettelijk vastgelegd. Wél wordt verlangd van scholen dat zij bij aanmelding van leerlingen voor het voortgezet onderwijs, naast het schooladvies, een tweede objectief gegeven kunnen aanleveren, bijvoorbeeld de score op een eindtoets. Er is dus nog geen besluit genomen over het al dan niet verplaatsen van het moment van toetsafname. Ook niet over het tijdstip vanaf wanneer een eventuele verplaatsing in zou gaan. _