De natuur biedt kinderen vanzelf maatwerk
Zo kan het ook!
Een bijzondere aanpak die op de ene school werkt, is misschien ook nuttig voor de andere. Deze maand in Zo kan het ook!: Basisschool Effen in Breda werkt met FONK, een educatieprogramma met natuur als inspiratiebron. De school boft met een bos om de hoek, maar de locatieleider is overtuigd: dit kan overal.
Basisschool Effen ligt in het ‘buitengebied’ van Breda. Met een bos om de hoek is er een ideale situatie voor natuur-geïnspireerd onderwijs. “We gaan daar regelmatig naartoe”, vertelt locatieleider Lieke Gruyters. “Daarnaast hebben we een groen schoolplein met boomgaard, moestuin, vuurplaats, struiken en buitenlokalen, houten gebouwtjes met een dak zonder muren. Weer of geen weer: kinderen kunnen altijd naar buiten. Dat doen we dan ook elke dag tussen de anderhalf en twee uur. Buitenspelen is voor je brein net zo waardevol als een rekenles.”
Educatieprogramma FONK werd ontwikkeld door scholenstichting INOS en Edux, onderdeel van Wij zijn JONG (Jeugdontwikkeling Nederland Groep). Idee is dat natuur de ontwikkeling van kinderen ondersteunt, zowel cognitief, als sensomotorisch en sociaal-emotioneel. Een grote rol is weggelegd voor spelen, bewegen, onderzoeken en beleven van de natuur. ’s Morgens ligt de aandacht op veelal digitaal onderwijs, vertelt Gruyters: “We werken dan heel doelgericht aan de basisvakken. Door specifiek te kijken naar de essentiële doelen, houden we ruimte over in de lesplannen om daarnaast ook op een andere manier les te geven. Zo krijgen kinderen naast de basisvakken nog meer competenties aangeleerd, zoals zelfvertrouwen, zelfstandigheid, flexibiliteit en veerkracht. Neem het geschiedenisonderwerp jagers en boeren. Dit spelen ze buiten na. De leerkracht brengt een dilemma in: er komen wilde dieren aan, wat moet je doen? Goed voor de intrinsieke betrokkenheid. Dictee kan ook heel goed buiten, lopend, en als het regent ga je in het buitenlokaal staan met je schrijfbord. Kinderen kunnen ook makkelijker anderen opzoeken om mee samen te werken.”
Struiken of sloot
Veel fysiek bezig zijn vermindert gedragsproblemen, ziet Gruyters. “We investeren aan de voorkant in passend onderwijs. De intentie is dat kinderen niet naar het speciaal onderwijs gaan. Natuur doet iets bijzonders: het levert van zichzelf maatwerk aan kinderen. Drukke kinderen vinden er rust, rustige kinderen vinden er uitdaging.”
Het kan overal, zegt Gruyters overtuigd. “Wij hebben ook pas een groen schoolplein dat daarvoor een grote grijze massa was. Als je kritisch kijkt, is er altijd wel natuur in de omgeving van je school, al zijn het maar een paar struiken of een sloot. Je hoeft niet voor elke les diep het bos in.” Invoering van dit concept vereist wel inventiviteit. “De lesvoorbereiding vraagt wel iets extra’s van het team. Je moet echt eigen inbreng hebben en loskomen van de lesmethode.”
Basisschool Effen wordt financieel gesteund door haar bestuur om het educatieprogramma onder begeleiding in te voeren. De belangrijkste uitdaging? “Geef leerkrachten goede jassen en laarzen. Als zij het lekker warm hebben, zit het met de mindset wel goed. Hier zal een leerkracht nooit vragen: ‘Het regent, wat doe ik vandaag met de opvang?’ Slecht weer bestaat niet, slechte kleding wel.” _
Ook een bijzondere aanpak op jouw school?
Mail naar communicatie@avs.nl o.v.v. ‘Zo kan het ook’.
Interessant?
Dit artikel stond in Kader, het vakblad voor schoolleiders, dat AVS-leden maandelijks ontvangen. De AVS komt op voor de belangen van schoolleiders in het basis- en voortgezet onderwijs. Word ook lid of abonnee, ontvang voortaan iedere maand een kersvers exemplaar in de brievenbus en versterk de positie van schoolleiders.