De klassiek-moderne school; onderwijzen en leren in de 21e eeuw
De kern van het boek ‘De klassiek-moderne school – Onderwijzen en leren in de 21e eeuw’ wordt gevormd door enerzijds kritiek op de nu al decennia ‘voortsukkelende’ onderwijsvernieuwing volgens auteur Henk Oonk, en anderzijds door verbetervoorstellen aan de hand van een eenvoudig klassiek concept: de pedagogische driehoek van de Groningse pedagoog en emeritus hoogleraar Jan Dirk Imelman. Oftewel het samenspel tussen leerling, leraar en leerstof.
In de inleiding gaat onderwijskundige en pedagoog Henk Oonk vooral in op de adviezen van de commissie Schnabel in de eerste fase van Platform Onderwijs2032 (januari 2016), waar het huidige Curriculum.nu uit voortgevloeid is. Oonks kritiek ten aanzien van dit soort onderwijsvernieuwing richt zich op de overdreven aandacht voor de zelfontplooiing van leerlingen, de rol van begeleider en coach die de leraar in deze opvatting moet spelen, en het negeren van het belang van de leerstof: vaardigheden krijgen te veel nadruk ten koste van kennis. Google Maps wint bijvoorbeeld sterk aan waarde als je over topografische basiskennis beschikt, aldus Oonk.
Na deze inleiding volgen diverse hoofdstukken: in hoofdstuk 2 observaties van onderwijskundige aard, hoofdstuk 3 gaat over de pedagogische driehoek, hoofdstuk 4 bevat verschillende bijdragen die betrekking hebben op dit pedagogische ‘format’, en hoofdstuk 5 gaat over internationalisering. Leerlingen hebben een stevige kennisbasis nodig om op de hoogte te blijven van (internationale) ontwikkelingen. Kennis van verschillende culturen, hoe de samenleving is georganiseerd, maar bijvoorbeeld ook van natuur en techniek. Ze leren vanuit verschillende perspectieven (geografisch, geschiedenis, politiek, economisch) te kijken naar de leefomgeving.
De onderwijsopvatting die in het boek naar voren wordt gebracht gaat er vanuit dat goed onderwijs twee belangen dient: het belang van de nieuwe generatie van opgroeiende jongeren aan de ene kant en aan de andere kant dat van de cultuur van de samenleving, die via onderwijs wordt gecontinueerd en waar nodig vernieuwd. Een goede leraar inspireert leerlingen, brengt ze verder, stimuleert de zelfwerkzaamheid en geeft ook goede instructies.
In alle hoofstukken staan commentaren, opinies en suggesties afkomstig vanuit verschillende maatschappelijke groeperingen en geledingen, waaronder schoolleiders en leraren. Columns van onder andere Aleid Truijens en Sylvia Witteman illustreren de pedagogische ideeën en de betekenis van interessante leerstof wordt in diverse voorbeelden toegelicht.
Het boek staat boordevol informatie, stellingen en ideeën. Het leest lekker en is geen leerboek; onderwijsprofessionals moeten zelf bepalen wat zij meenemen in hun dagelijkse praktijk. Sommige thema’s en uitspraken vormen een goed uitgangspunt om bijvoorbeeld te bespreken tijdens een studiedag. En of je het nu wel of niet eens bent met de opvattingen, de uitgave geeft in ieder geval veel stof tot nadenken: zijn we op de goede weg, zijn we echt bezig met onderwijsvernieuwing, wat is daar werkelijk voor nodig en is er wel iets nieuws nodig? Of betekent vernieuwing niet alles overboord gooien, maar de klassieke school opnieuw uitvinden?
De klassiek-moderne school – Onderwijzen en leren in de 21e eeuw, Henk Oonk e.a., 2016, ISBN 978-90-826150-0-5
