De duidelijke directeur
‘De duidelijke directeur’ is geschreven door Karina Verhoeven, sinds de jaren negentig freelancer met een focus op de ontwikkeling van thema’s over communicatie en leiderschap, specifiek toegespitst op schooldirecteuren. De ondertitel van het boek is dan ook ‘Gouden communicatietips voor elke school’.
Het eerste hoofdstuk gaat over basiscommunicatie. Welke modellen zijn er, welke vormen en welke kanalen? Een aardig uitstapje hierin is het onderdeel over reptielengedrag. Het brein kan verdeeld worden in drie evolutionair ontwikkelde lagen: de neocortex, het zoogdierenbrein en het reptielenbrein. De neocortex is de jongste laag van het brein. In vergelijking met andere zoogdieren is die laag bij mens het meest ontwikkeld. De neocortex is vooral verantwoordelijk voor het bewust verwerken van informatie en stelt ons in staat om rationeel te redeneren. Het reptielenbrein is de oudste laag in onze hersenen en is verantwoordelijk voor onze primaire overlevingsdrang, die ontstaat vanuit angst. Als we ons aangevallen voelen, kunnen we terugvallen in reptielengedrag: vechten, vluchten of verstijven. Als schooldirecteur kun je zelf reptielengedrag vertonen, maar het is belangrijk je er bewust van te zijn dat mensen in je team, ouders en schoolbestuurders ook met reptielengedrag te maken kunnen krijgen. Ga dan in ‘metacommunicatie’: beschrijf vanuit een helikopterview wat je ziet gebeuren bij de ander en maak een nieuwe afspraak voor als het reptielengedrag ‘gezakt’ is.
Het tweede hoofdstuk gaat over leiderschapsstijlen en welke manier van communiceren daarbij hoort. Onderverdeeld in:
• informerend, sturend, bevelend leidinggeven
• adviserend, overtuigend leidinggeven
• motiveren, participatief leidinggeven
• delegerend leidinggeven
In de daaropvolgende hoofdstukken worden soorten gesprekken behandeld: onverwachte gesprekken, verwachte individuele gesprekken, verwachte teamgesprekken en verandergesprekken. Aan de hand van casussen, stappenplannen, checklists en voorbeelden uit het basisonderwijs, laat de schrijver zien hoe je op een constructieve manier omgaat met uiteenlopende situaties. Of het nu gaat om het wegsturen van een leerling, het evalueren van een leraar of het verantwoorden van een budgettering: altijd is er een manier om positief uit het gesprek te komen.
Als schooldirecteur ben je het aanspreekpunt en de informatiebron voor veel partijen, ook als er moeilijke knopen doorgehakt moeten worden. Iedereen altijd zijn zin geven is onmogelijk, maar je kunt wel controleren hoe je beslissingen doorpraat en erover communiceert. Een directeur die erin slaagt een boodschap open en duidelijk te brengen, oogst niet steeds instemming, maar wel begrip en respect.
‘De duidelijke directeur’ is een praktisch en prettig leesbaar boek met veel tips en achtergronden, waarbij je soms herkenning tegenkomt en soms verrassende ‘nieuwe’ ideeën
De duidelijke directeur. Gouden communicatietips voor elke school. Karina Verhoeven, ACCO Uitgeverij, 2016, ISBN 9789462927360.
Let op: Dit artikel is meer dan vijf jaar geleden gepubliceerd en bevat wellicht incorrecte, onvolledige of ongeldige informatie.
