Drie schoolleiders ontwikkelen instrument voor ondernemend handelen
Drie basisschooldirecteuren hadden exact dezelfde vraagstukken op hun school. In hun werk liepen ze tegen grenzen aan die een belemmering vormden bij het uitvoeren van hun plannen. Zij ontwikkelden samen een instrument voor schoolleiders en werden daarmee zelf ondernemers.
De omgeving waarin de schoolleider verkeert, vraagt om een ondernemende houding. Immers, met een terugtrekkende overheid, een groter worden autonomie en een toenemend aantal taken op het overvolle bordje van de schooldirecteur komt hij er niet meer onderuit: hij moet keuzes maken. Hoe maakt hij constructieve keuzes die passen bij zijn school en bij zijn visie? Wat heeft hij nodig om tot het gewenste eindresultaat te komen? Waar wil hij naartoe?
Dit soort vragen hielden de drie schooldirecteuren, afkomstig uit het Oosten des lands, intensief bezig. Prince Heyliger, Ton Keesom en Ronald Verhoef ontwikkelden een instrument, waarmee zij de basis en richting van de keuzes waar schoolleiders voor staan in kaart brachten. Zij richtten daarvoor een bedrijf op: OinO, Ondernemend in Onderwijs.
Ondernemen in onderwijs
Wat is precies de aanleiding geweest om een eigen bedrijf op zetten, naast hun werk als schoolleider? Bij alledrie was er de behoefte om iets te doen met ondernemen in onderwijs. In hun werk zijn zij zelf tegen grenzen aangelopen, grenzen die van buitenaf zijn opgelegd en die het uitvoeren van een plan op hun school tegenwerkten. Bijvoorbeeld het aangaan van samenwerking met een bibliotheek, terwijl het bestuur daar niets voor voelde. Het ging meestal om een plan dat net even anders was dan de al platgetreden paden. Een van de schoolleiders verwoordt het zo: “Soms wil je gewoon aantonen dat iets echt meerwaarde heeft voor de kinderen of je school in het algemeen! Als je dan zelf een ondernemende geest hebt, ga je zoeken naar iets nieuws. Iets dat dynamisch is, iets met durf” Hoe maak je van een plan een succes? Na uitgebreid brainstormen kwamen de drie schoolleiders op een samenstel van factoren uit, waarmee directeuren bij hun planvorming te maken hebben. Deze hebben zij verwerkt in een matrix. Zo is het instrument ontstaan dat ondernemend handelen op elke school los van een concept in kaart brengt. De directeur ervaart aan welke randvoorwaarden nog voldaan moet worden om een plan tot een succes te maken. Hierbij bepaalt de schoolleider de koers. Deze voorwaarden zijn omgezet in meetbare clusters van effectief gedrag, die voor de schoolleider herkenbaar en concreet zijn. Kaders scheppen
“Het is voor een directeur belangrijk om grip te hebben op wat van buiten op hem afkomt (bijvoorbeeld vanuit ontwikkelingen in de wijk), om een koers te bepalen in een groter wordende autonomie. Schoolleiders willen zelf kaders scheppen; wat willen ze wel, wat niet? Wat past bij de organisatie en wat niet? Wat zijn de doelstellingen op kortere en langere termijn? Het instrument dat OinO ontwikkeld heeft, sluit ook bij deze uitgangspunten aan. Directeuren kunnen zelf bepalen en kiezen wat bij hun organisatie past. Met behulp van een nulmeting kunnen wij maatwerk voor scholen en organisaties leveren. Een onderdeel daarvan is advisering over de te volgen trajecten en desgewenst coaching daarop”, aldus de enthousiaste OinO-ondernemers. Op de vraag waar OinO inhoudelijk voor staat, zijn de drie ondernemende schoolleiders bijna niet te stuiten. “Met behulp van het instrument leggen we, samen met de directeur, de kracht van de eigen organisatie vast. Samen kijken we welke stappen nodig zijn om de plannen en doelen die een team zich heeft gesteld ten behoeve van de kinderen of de schoolorganisatie in het algemeen, te realiseren. Het gaat hier natuurlijk om plannen die anders zijn, die een creatieve insteek hebben, die wat losser staan van de standaard processen. Plannen die ambitieus en nog niet uitgekauwd zijn. Plannen waarvoor mensen nodig zijn met initiatief en durf. Dit betekent een minicultuuromslag in denken en doen. Bij dit meedenken staan de vier pijlers van de organisatie centraal: de directeur, het team, de ouders en de kinderen. Zij maken alle vier op essentiële wijze deel uit van een succesvol plan. De schoolleider vormt de spil in dit plan, maar de bijdragen van het team zijn vaak essentieel.”
Omslag in denken
“Doel van deze denk- en werkwijze is om zélf te kunnen anticiperen, zélf als organisatie keuzes te kunnen maken binnen de kaders die van buitenaf opgelegd worden. Directeuren zijn bijvoorbeeld gehouden aan de wettelijke voorschriften, maar daarbinnen kunnen zij keuzes maken die bij hun plannen en bij hun organisatie passen. Zo kunnen schoolleiders hun omgeving mede bepalen.”
Ondernemerschap wordt vaak geassocieerd met geld. Voor OinO is dat niet de basis. Het gaat om een omslag in denken en doen, waarbij het stellen van SMART geformuleerde doelen van leerling- tot organisatieniveau een belangrijke rol speelt. En daar blijft het niet bij: die doelen moeten uiteindelijk ook gerealiseerd worden.
Kader Primair Special – September 2007
Tekst Jessica Povel
Op het AVS-symposium op 11 oktober 2007 presenteert OinO dit instrument. Zie ook www.oino-advies.nl
| 
|
