Drieluik interieur Bron Tekst: Andrea Linschoten
Een klas vol gezonde, geconcentreerde en blije kinderen. De droom van iedere leerkracht en directeur. Kleurgebruik, verlichting en speciaal meubilair zijn middelen om dit ideaalplaatje dichterbij te halen. Een beter schoolklimaat betekent beter onderwijs.
`Kleur als gereedschap´
“Een kind heeft behoefte aan input, het zuigt prikkels in zich op en gebruikt deze om zich te ontwikkelen. Kleuren in de school moeten daarom niet te saai of te vlak zijn, want dat stompt af. Zowel leerkracht als leerling kan zich dan minder goed focussen”, stelt Hanneke Kamphuis, adviseur bij Werkwijs, een adviesbureau in verandering en huisvesting in het onderwijs. “Maar”, stelt zij verder, “kleuren mogen ook niet te hard zijn, want dan leidt het te veel af.” Kamphuis vervolgt: “Kleur is het gereedschap voor goede onderwijshuisvesting. Je kunt met kleur de kwaliteit van je onderwijs verhogen.”
Het uitgangspunt van Werkwijs is een integrale benadering van gebouw, interieur en meubilair; kleur speelt bij alle drie een rol. Kamphuis legt uit: “De ruimten moeten functioneel, gezond en aansprekend zijn, kleur kan dit ondersteunen. Zo kun je met kleur de vorm van een ruimte benadrukken of corrigeren. Twee gekoppelde lokalen leken net een pijpenla. Door de kopse kanten een stevige kleur te geven, konden we dit corrigeren. Je kunt ook de functie van een ruimte ondersteunen: warme terrakleuren voor actieve ruimten en niet te harde blauwe en groene kleuren voor rustige ruimten. Kleur kan ook structuur aanbrengen, door bijvoorbeeld per verdieping of bouw een kleur te kiezen. Kamphuis geeft als voorbeeld: “In een school kreeg de kleuterbouw terrakleuren, de middenbouw werd groen en de bovenbouw blauw. Van aarde, naar boomkruin, naar lucht. Als metafoor voor de ontwikkeling van het kind: van lijf naar hoofd.”
Meer weten?
www.werkwijs.eu
`Lichtniveau te laag´
“In veel scholen is het lichtniveau veel te laag, vaak onder de 500 lux”, waarschuwt Egbert Keen, directeur van het Centrum voor Lichtarchitectuur. “Dit gaat ten koste van de concentratie van leerlingen en leerkrachten. Doordat kinderen te weinig licht krijgen, raken ze eerder vermoeid en onrustig, soms agressief.”
Keen stelt dat de ideale lichtsituatie in een school de natuur nabootst. “Een dynamisch lichtsysteem, met variërende lichtsterkte en -kleur. In de natuur is het licht ´s morgens warmer (roder) en ´s middags kouder van kleur (blauw). Door dit na te bootsen, kunnen de biologische processen bij de kinderen zich weer herstellen. Wanneer er gedurende de dag een aantal pieken is (tussen de 1500 en 2000 lux, twintig minuten), zullen prestaties verbeteren en zijn kinderen minder snel vermoeid en minder baldadig. Voor directeuren die zich oriënteren op nieuw- of verbouw is dat de kans om de verlichting van de school te verbeteren, meent Keen. “Voor elk gebouw en voor elke ruimte kan dan bekeken worden, wat er aan licht nodig is. Dat is afhankelijk van lichtinval van buiten, inrichting en kleurgebruik.” In bestaande bouw is het ingrijpend om het lichtplan aan te pakken. Het is complex omdat je per ruimte moet bekijken wat de functie is, of er invallend daglicht is et cetera. Verder is een automatische lichtinstallatie (met verschillende sterkten afwisselend) niet aan te leggen in bestaande bouw. Met een extra lampje hier en daar kun je het lichtplan dus niet verbeteren. Keen wil ook nog wel iets kwijt over de oude vertrouwde TL-verlichting. “De lichtbron is niet verkeerd, maar de direct stralende armaturen zijn niet aan te bevelen. Vooral in computerlokalen geeft dit veel refl ectie, waardoor kinderen snel vermoeid raken. Indirecte verlichting is dan beter.”
Meer weten?
www.cla.nl
`Niet gemaakt om stil te zitten´
“Kinderen zijn niet gemaakt om stil te zitten”, stelt Annet Neugebauer, ontwerper van de Tumbly. Als kinderen te lang stil moeten zitten, worden ze onrustig. Op de Tumbly moeten de kinderen licht bewegen om rechtop te zitten. Daardoor verliezen ze hun onrust en kunnen ze zich langer concentreren.”
Neugebauer ontwierp de Tumbly tweeënhalf jaar geleden als onderdeel van haar afstudeercollectie op de Kunstacademie Arnhem, richting Productvormgeving. Ze zocht naar speelsheid en beweging en kwam uit bij een zitelement dat tuimelt; `de vrolijkste vorm van gezond zitten´, zoals ze zelf zegt. Behalve dat de Tumbly een actieve zit heeft, ziet Neugebauer nog meer voordelen voor scholen. “De lichte bewegingen die je moet maken, verhogen de motoriek.” Het zitelement zou zelfs helpen tegen faalangst. “Kinderen met faalangst zijn gefocust op hun angst, zijn zenuwachtig. Door het bewegen op de Tumbly, concentreren ze zich op iets anders”, aldus de ontwerpster. Neugebauer ziet ook praktische voordelen. “Je kunt de Tumbly buiten zetten, hij is makkelijk schoon te maken en `hufterproof´.” De tumbly (48 cm) is geschikt voor kinderen (en volwassenen!) vanaf 1.40 meter. In augustus komt er een kleinere versie (38 cm) uit, voor kinderen tot en met groep 3.
Meer weten?
www.tumbly.nl
Kader Primair 9 – mei 2007
