Vertrouwen is goed, controle is beter. Dat is een standaard uitdrukking in de wereld van de accountants en controllers, maar gelukkig niet meer de standaardopvatting over leiderschap.
Door vertrouwen te schenken aan anderen geven wij ook de ruimte aan die ander om de verantwoordelijkheid die bij dat vertrouwen hoort vorm te geven. Leerkrachten geven dat vertrouwen aan hun leerlingen, schoolleiders aan hun medewerkers en ze rekenen erop dat de eigen bestuurder met vertrouwen de leiding aan de school aan hen overlaat.
Het geschonken vertrouwen doet beroep op het geweten en intrinsieke motivatie. Je kunt je niet afzetten tegen de onredelijke baas die je kort houdt en voortdurend je gangen nagaat. De “strenge baas” is het stemmetje in je eigen hoofd.
Vertrouwen schenken stelt daarom ook hoge eisen aan de verantwoordelijkheid van de leider. In de eerste plaats de verantwoordelijkheid voor het welzijn van je medewerkers. In deze tijd van corona werkten wij veel vanuit huis. Sommige leidinggevenden werden onrustig omdat zij hun mensen niet “zagen werken” . Maar eigenlijk moesten ze zich druk maken over al die collega’s die maar niet konden stoppen met werken. Het gemis van de structuur van een werkdag met begin en eindtijden en pauzes maakte dat de interne strenge politieagent sommige collega’s naar de rand van overspannenheid leidde en helaas soms ook daaroverheen.
Ik durf de stelling aan dat veel regels en controle leiden tot demotivatie van medewerkers maar dat we voor de vrijheid en toegenomen persoonlijke verantwoordelijkheid de prijs van steeds meer burn-outs moeten betalen. Wil je werken vanuit vertrouwen, dan zul je als schoolleider de voorwaarden moeten scheppen waarbinnen de leerkrachten en andere collega’s dat vertrouwen kunnen waarmaken en waar systemen en processen de grenzeloosheid van teveel verantwoordelijkheidsgevoel inkaderen. En het allerbelangrijkste: waarin gedeelde verantwoordelijkheid ruimte biedt aan ieders talenten en voorkomt dat één persoon een te zware verantwoordelijkheid op zich neemt.
Maar hoe doe je dat? Binnen de AVS Academie hebben we twee leergangen waar deze vraag voor leiders centraal staat. De leergang Gespreid leiderschap en de leergang Leidinggeven aan de lerende school.
Vertrouwen is goed, controle is beter. Het zal wel maar ik ga voor het motto:
Vertrouwen in elkaar en samen verantwoordelijk!