Op IKC De IJsselhof in Zwolle is men bezig werk te maken van ouderbetrokkenheid. Schoolleider Margreet Arendsen vroeg mij een kinderarena – een bijeenkomst waarin kinderen het voor het zeggen hebben – te begeleiden. Met als onderwerp: ‘ouderbetrokkenheid’. Is dat niet te hoog gegrepen, zo’n onderwerp voor basisschoolkinderen? We waren verrast door het resultaat. Een open deur: we moeten beter naar kinderen luisteren.
Hoe dan?
Donderdagavond 9 februari, van half zes tot half zeven: met zo’n vijftien kinderen (van groep twee tot en met acht) in een kring mocht ik in gesprek gaan over het thema ouderbetrokkenheid. Hun ouders, de schoolleider en enkele leerkrachten zaten eromheen en mochten alleen luisteren. Ik had me voorbereid door een aantal vragen op te schrijven, want stel je voor dat het stil zou vallen met zoveel toeschouwers. Eerst wat feitelijke vragen: Wanneer komen je ouders zoal op school? Hoe helpen ze je thuis? Wat vind je daar fijn aan en juist niet? Maar daarna ook wat bredere vragen zoals: Wat zouden je ouders nog meer voor of op school kunnen doen? Stel dat jij de baas zou zijn op school, wat zou je dan doen met ouders op school? Bang zijn voor stiltes was niet nodig geweest en ideeën genoeg.
Adviezen van kinderen
De kinderen – ook de kleuter – die meededen kwamen met goede ideeën. De vijf belangrijkste adviezen:
Tienminuten gesprekken
Een tienminutengesprek duurt volgens een aantal kinderen te kort. Dat is niet nieuw, maar hun motivering vond ik verfrissend. “Een gesprek van tien minuten is veel te kort, want je moet meteen serieus praten. En dat kan helemaal niet. Het gesprek begint dan meteen al heel spannend, maar je moet eerst andere dingen doen, zodat je zo’n gesprek relaxed kunt voeren. Bijvoorbeeld eerst even samen verstoppertje doen, mijn ouders, de juf en ik. Dan gaat zo’n gesprek toch veel beter?” De kinderen begrijpen dat een ontspannen relatie een belangrijke voorwaarde is in het contact tussen school en thuis.
Niet alleen de leuke dingen
“Ze sturen van school vaak een foto met Parro wanneer we met leuke dingen bezig zijn. Onze ouders denken dan misschien dat school alleen maar leuk is, maar we doen vaak ook moeilijke dingen.” “Ja,” beaamt een andere leerling hartgrondig, “bijvoorbeeld rekenen. Daar moeten ze ook foto’s van sturen, we werken hard en soms is het best lastig op school.” Misschien creëren we met onze berichten wel het Facebook-effect: “Kijk eens hoe leuk we het op onze school hebben.” Maar geeft dat wel een realistisch beeld?
Kom kijken
De derde suggestie sluit daar naadloos op aan: als ouders af en toe op school komen kijken en ook een les meemaken, zien ze waar we mee bezig zijn en kunnen zij onze opdrachten ook eens maken. De kinderen geven aan dat dit veel belangrijker is dan ouders die thuis steeds controleren of ze hun huiswerk wel maken. Dat is vaak helemaal niet prettig.
En als je de baas van de school zou zijn? Daar weten de kinderen wel raad mee!
Meer feesten
“Er moeten veel meer feesten op school komen, zodat leerkrachten en ouders elkaar beter en op een ontspannen manier leren kennen. Dan is het allemaal niet zo spannend tussen school en thuis.” Opnieuw ‘relatie’ als belangrijke basis voor een optimale samenwerking. Ik realiseer me steeds meer dat we vooral in een informatieland leven als het gaat om professionele contacten: hoe kunnen we over en weer elkaar zo goed mogelijk informeren zodat niemand voor verrassingen komt te staan, en we misverstanden en conflicten zoveel mogelijk voor kunnen zijn? Maar is een school niet per definitie een waardengedreven gemeenschap waar het in de eerste plaats om relaties draait? Als basis om samen te kunnen werken, school en ouders?
“It takes a village to raise a child”, maar laten we eerst beginnen met “It takes a school to raise a child.” Een school waarbij ouders en de leerkracht elkaar kennen, en ouders binnen de groep elkaar en elkaars kinderen kennen. Sommige leerkrachten verzuchten dat het teveel is gevraagd om ook nog de namen van de ouders uit hun groep te kennen. Maar vertrouwen begint met elkaar kennen, een relatie bouwen. Meer samen feesten en eten met de kinderen erbij. Dat is niet zo spannend en heeft waarschijnlijk veel meer effect dan alleen maar een informatieavond voor vaak maar een handjevol ouders. Kinderen nemen hun ouders wel mee naar zo’n feestelijke bijeenkomst.
Spreekbeurten
Ten slotte een suggestie die voor zich spreekt: ouders moeten spreekbeurten houden op school, over hun werk of hobby. De leerkracht heeft niet overal verstand van, ouders weten en doen ook veel.
Na een inspirerend gesprek van vijftig minuten mochten ouders en leerkrachten reageren. “Verhelderend, duidelijk, hier moeten we iets mee…” Maar eerst samen eten: broodjes knakworst en broodjes hamburgers. “Oh, dus jij bent…”